'NSB'ers wilden begin 1940 een staatsgreep plegen'

NSB-kopstuk Meinoud Rost van Tonningen en een paar medestanders wilden begin 1940 dat de NSB een staatsgreep pleegde, mogelijk om daardoor een Duitse inval te voorkomen. Dat schrijft Het Historisch Nieuwsblad in het meinummer, dat volledig in het teken van de Tweede Wereldoorlog staat. Het stuk is geschreven door de historici Edwin Klijn en Robin te Slaa.

Rost van Tonningen zou voor een staatsgreep hebben gepleit bij NSB-leider Anton Mussert. Klijn en Te Slaa vonden informatie hierover in documenten van de Centrale Inlichtingendienst, waarin een betrouwbare informant aan het woord kwam.

Geheim overleg

Rost van Tonningen zou op een vergadering hebben gezegd dat hij de NSB "een dooie boel" vond. De enige oplossing was volgens hem om Mussert ervan te overtuigen een greep naar de macht te doen. Mussert ging niet op het voorstel van Rost van Tonningen in. Hij werkte liever aan een veiligere route naar de macht.

Net als andere NSB-kopstukken wist Rost van Tonningen niet dat Mussert in het geheim overlegde met de Duitsers. Mussert hoopte dat de Duitsers bij een inval in Nederland een regering onder zijn leiding zouden installeren.

Rost van Tonningen werd na de oorlog gevangen gezet in Scheveningen. Enkele dagen daarna pleegde hij zelfmoord. Mussert stond wel terecht en kreeg de doodstraf.

Edwin Klijn en Robin te Slaa werken aan een driedelig naslagwerk over de NSB. Het eerste deel over de jaren 1931-1935 verscheen in 2009. Het volgende deel komt eind 2018 uit. Het beschrijft de periode vanaf 1936 tot de Duitse inval.