Waarom heet de Arena nog geen Johan Cruijff Stadion?

De golf van emoties en nostalgische gevoelens die het overlijden van Johan Cruijff op 24 maart 2016 losmaakte, lijkt een jaar later plaats te hebben gemaakt voor een sfeer van kille, zakelijke afwegingen en financiële belangen. Waar na de dood van nummer 14 alom geroepen werd de Arena om te dopen tot Johan Cruijff Stadion, rijst nu de vraag of Ajax zichzelf met een dergelijke naamsverandering niet in de vingers snijdt.

"Dit gaat over serieus geld", zegt sportmarketeer Marcel Beerthuizen. "Je hebt allerlei partijen die er een belang in hebben. Het is heel ingewikkeld. Ik denk niet dat mensen snappen waarom het allemaal zo lang duurt. Achter de schermen zijn er ingewikkelde, complexe processen gaande."

In december reageerde Carole Thate, al jaren de woordvoerder van de familie Cruijff, nog positief op het plan de Arena om te dopen tot Johan Cruijff Stadion. "Het zou een mooi eerbetoon zijn."

Gebakken lucht...

Maar er gingen maanden voorbij zonder dat er wat gebeurde, tot ergernis van Jordi Cruijff. "Men vond het na mijn vaders dood belangrijk dat het stadion naar hem werd vernoemd. Maar de gesprekken tussen Ajax, de Arena en de gemeente Amsterdam lopen al máánden. Laten we hopen dat het achteraf geen gebakken lucht blijkt te zijn", zei hij zaterdag in de NRC.

De kans dat het plan op niets uitloopt, wordt steeds groter. Want dat het een ingewikkeld proces is, zoals Beerthuizen schetst, blijkt uit alles. Niet alleen de gemeente Amsterdam, Ajax en de Arena N.V. zijn betrokken bij de gesprekken over een eventuele naamsverandering van het stadion, maar veel andere partijen spelen ook een rol bij die besprekingen.

Zo hebben acht grote Nederlandse bedrijven en een groep private investeerders - die gezamenlijk miljoenen in de Arena hebben gestopt - een zakelijk belang in het stadion. Zeggenschap over een mogelijke naamsverandering van het stadion hebben zij echter niet. Die bevoegdheid heeft uitsluitend de Stichting Administratiekantoor Stadion Amsterdam, de enige aandeelhouder van het stadion. Die stichting zal echter niet snel een besluit nemen waarmee de zakelijke partners tegen de haren in worden gestreken.

Zelfs als alle partijen op een lijn zouden komen, blijft de vraag overeind of het voor Ajax wel zo interessant is om het stadion te vernoemen naar Johan Cruijff. De enige manier voor Ajax om de begroting op te schroeven is door de naam van het stadion te verkopen aan een commerciële partij. En dus niet door de naam van Cruijff aan het stadion te verbinden.

"In het ene geval kost het je geld en in het andere geval levert het geld op", zegt Bas van der Veldt, algemeen directeur van AFAS. Dat bedrijf is naamgever van zowel het stadion van AZ als de vroegere Heineken Music Hall, waardoor tegenwoordig gesproken wordt van het AFAS Stadion en AFAS Live.

'Naam is 3 à 5 miljoen per jaar waard'

"Ga je nee zeggen tegen een zak met geld omdat je het heel belangrijk vindt om Johan Cruijff te eren of wil je juist van het geld spelers kunnen kopen en de jeugdopleiding een impuls geven? Die keuze moet je maken", aldus Van der Veldt.

"Ik schat in dat de naam van het stadion tussen de 3 en 5 miljoen euro per jaar waard is", zegt Beerthuizen. "En dan heb je het over contracten van tien jaar of langer, dus dat is 30 tot 50 miljoen euro extra inkomsten."

David Endt, voormalig teammanager van Ajax en tegenwoordig journalist, noemt het uitermate spijtig dat het zo lang duurt. "Hier moet een grootheid als Cruijff de commercie kunnen overstijgen. Dat moet sterker zijn dan alle wetjes en bepalingen. Voor de ware voetballiefhebber is het belachelijk dat er nog niets is gebeurd. Er komt ook geen verklaring van het hoe en waarom. Daar gissen mensen naar."

Volgens Endt is er maar één oplossing. "De vox populi, de stem van het volk. Als de mensen het stadion het Johan Cruijff Stadion zouden noemen, is dat stadion het Johan Cruijff Stadion. Dan heb je niet de regeltjes en de wetten nodig. En dan kunnen ze hoog of laag springen, maar dan heet het gewoon Johan Cruijff Stadion", voorspelt Endt.

"En dat wordt op een gegeven ogenblik overgenomen door de media en dan is er geen ontkomen aan. Dan kan het wel een officiële naam hebben, maar dan hoeft het niet gebruikt te worden. Zoals het stadion van Feyenoord, dat heet officieel Stadion Feijenoord. Maar iedereen noemt het De Kuip. Na een tijdje is het zo onoverkoombaar dat het ook op de kaartjes staat. Op die manier passeer je alle formaliteiten."