Holocaustonderwijs: 'lastige discussies, maar die moet je wel aangaan'

Hoe maak je als leraar de Holocaust bespreekbaar in de klas? Daarover spraken docenten geschiedenis vandaag op een conferentie in Rotterdam. Een van hen is Stefan Kras, geschiedenisdocent en decaan op het islamitische Avicenna College in Rotterdam.

"Je moet de tijd nemen. Het is geen onderwerp dat je even kan afhandelen in twee lessen", zegt Kras. "Als je wilt bereiken dat leerlingen met het verhaal meegaan, moet je meer tijd uittrekken om het probleem ook invoelbaar te maken."

Kras doet dat met een project rond een jonge, Joodse Rotterdammer in de Tweede Wereldoorlog. "We kijken dan met de klas wat het met het leven van zo'n jongen doet als de Duitsers het land binnenvallen in mei 1940. Hoe zijn leven stap voor stap moeilijker wordt."

Volgens hem is het anders om Holocaustonderwijs op een islamitische school te geven. "Veel leerlingen hebben ouders met een andere afkomst. Vanuit huis krijgen ze misschien andere beelden over Joden mee dan we in Nederland gewend zijn. Daar moet je wel goed mee kunnen omgaan."

Hij geeft gewoon dezelfde lessen als op een openbare school, maar houdt wel rekening met gevoeligheden. Het is belangrijk om serieus in te gaan op vragen van leerlingen, zegt Kras.

"Een van mijn leerlingen heeft Palestijnse ouders. Hij vraagt zich af waarom we een Joodse jongen moeten herdenken, terwijl de Joden zijn familie ook dingen hebben aangedaan. Dat zijn lastige discussies, maar die moet je wel aangaan."

Demissionair staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs sprak ook op de conferentie in Rotterdam. Hij vindt het belangrijk dat kinderen het onderwerp meekrijgen op school. "De Holocaust is een trauma in onze geschiedenis, een zwarte bladzijde. Het is belangrijk dat kinderen weten wat er toen is gebeurd."

Dekker noemt de school een veilige plek waar het kind het "goede verhaal" kan worden meegegeven. "Je ziet dat ze op andere plekken de verkeerde feiten en de verkeerde ideeën meekrijgen. Kinderen moeten hier wat aan de lessen hebben, het moet ze aan het denken zetten."

Hij beaamt dat het behandelen van de Jodenvervolging soms lastig kan zijn. "Dat zien we op sommige scholen, zeker in de grote steden waar ook veel kinderen met een migratieachtergrond wonen. Het kan leiden tot heftige discussies en sommige leerkrachten vinden dat best ingewikkeld."

Dekker denkt niet dat er scholen zijn die helemaal geen aandacht aan de Holocaust besteden. Docent Stefan Kras sluit zich daarbij aan. "Het onderwerp laten liggen kan sowieso niet, want het is een verplicht eindexamenonderwerp."

Hij vervolgt: "Natuurlijk kun je je er makkelijk vanaf maken door bijvoorbeeld een documentaire te laten zien en het daarbij te laten. Maar het loont de moeite om met een open blik en mind het gesprek in te gaan."

En leraren die toch wat huiverig zijn, hoeven volgens Kras nergens voor te vrezen. "Leerlingen zijn echt geen monsters. Het gesprek is wel mogelijk, ook op dit onderwerp."