Wat bespreek je met je kinderen als ze seks op het internet zien?

• Tomas Riemens

  Redacteur

Jonge kinderen komen online steeds vaker bloot- en seksbeelden tegen. Een groot deel van hen wil daar thuis met hun ouders over praten. Maar dat gebeurt niet altijd, zegt Peter Nikken, hoogleraar mediaopvoeding aan de Erasmus Universiteit. "Het onderwerp is nog vaak taboe."

Uit onderzoek van het kenniscentrum Rutgers en het NOS Jeugdjournaal blijkt dat veel kinderen tussen de negen en twaalf jaar op het internet per ongeluk geconfronteerd worden met blote borsten, geslachtsdelen of mensen die seks met elkaar hebben. Zoiets kan impact hebben op een kind. Het is voor ouders soms moeilijk om daar goed mee om te gaan, zegt Nikken. Daarom hieronder vier veelgestelde vragen én antwoorden.

Hoe kun je voorkomen dat je kind seksbeelden ziet?

"Dat is verschrikkelijk lastig", zegt Nikken. "Kinderen tussen de acht en tien jaar hebben tegenwoordig bijna allemaal een smartphone of tablet. Als ze op het internet op wat linkjes of advertenties klikken, komen ze soms seksueel getinte beelden tegen." Volgens kenniscentrum Rutgers overkomt zoiets 39 procent van de kinderen in Nederland.

De beste manier om een pc, smartphone of tablet te beveiligen is door middel van speciale apps, zeggen deskundigen. Een firewall, popup-killer of filter kan helpen. Maar omdat veel apps geld kosten, het aanbod wisselt en de technologie snel verandert, is het voor ouders soms lastig om bij te benen. Nikken: "Daarom is het ook zo belangrijk dit onderwerp te bespreken met kinderen."

Wat moet je dan bespreken?

"Kinderen moeten kunnen aangeven wat ze wel en niet prettig vinden", zegt Ton Coenen, directeur van kenniscentrum Rutgers. "Het helpt als ouders dit op jonge leeftijd met ze bespreken en grenzen stellen." Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer zeven op de tien kinderen graag met hun ouders willen praten over wat ze hebben gezien.

Maar hoe bespreekbaar seksualiteit is, verschilt per gezin. "Daar zijn veel verschillende opvattingen over", vertelt Nikken. "Maar het is toch belangrijk hierover te praten en een kind niet af te stoten." Uit onderzoek blijkt dat kinderen die nergens met hun vragen terecht konden, op latere leeftijd minder goed omgingen met seksualiteit.

Hoe knoop ik zo'n gesprek aan?

Een manier om zo'n gesprek te aan te gaan, is door te bespreken wat anderen is overkomen, zegt Nikken. Als voorbeeld noemt hij de media-aandacht voor het seksfilmpje van Patricia Paay. "Dat is zo'n moment dat ouders kunnen aangrijpen om hun zoon of dochter te vragen wat die daarvan vindt."

Ouders die moeite hebben om seksualiteit thuis te bespreken, kunnen ook de basisschool benaderen. "Het is belangrijk dat ze daar al leren hoe ze hiermee om kunnen gaan", zegt Coenen. "Ze staan op het punt om naar de middelbare school te gaan, waar ze ook met sexting en grooming in aanraking zullen komen."

De school zou dan een thema-avond kunnen organiseren of het onderwerp bespreekbaar kunnen maken op een ouderavond. Het komt namelijk ook vaak voor dat kinderen de beelden bij een vriendje of vriendinnetje zien. "Daarom is het ook belangrijk dat ouders het hier met elkaar over hebben", zegt Nikken. "Ze staan er eigenlijk nooit alleen voor."

Hoe merk ik dat mijn kind hiermee zit?

"Daar hebben ouders vaak een goede antenne voor", zegt Nikken. Als na een gesprek blijkt dat een kind er laconiek mee omgaat, dan is dat volgens hem prima. "Je hebt kinderen die begrijpen dat seks erbij hoort. Maar als een kind de boel afhoudt, is het misschien tijd voor verdere actie."

Als je zoon of dochter stiller is, bijzondere tekeningen maakt, slecht slaapt of juist extreem veel op zoek gaat naar seksbeelden, dan wijst dat er misschien op dat hij of zij licht getraumatiseerd is, zegt de hoogleraar. "Dan zou het een idee kunnen zijn om de huisarts of psycholoog in te schakelen."

"Kinderen zien op jonge leeftijd vaak veel meer dan ouders denken", zegt Coenen. "Daar moeten ze dan ook op voorbereid zijn. "Daar heeft zowel de school als de ouders een rol in." Maar dat het moeilijk is voor ouders om hun kinderen goed voor te bereiden op bloot- en seksbeelden, snapt Nikken volledig. "Ik heb af en toe wel met ouders te doen."