Deze landingsbaan is rond, bedacht door een Nederlander en een wereldhit

• Sandra Dijkman Dulkes

  redacteur

Luchthavens met ronde start- en landingsbanen. De Nederlandse wetenschapper Henk Hesselink gelooft dat het de toekomst is en ziet er veel voordelen in. Zijn onderzoek is opgepikt door internationale media en een animatie van het project bij de BBC is in twee dagen tijd meer dan 19 miljoen keer bekeken.

"Ik wist wel dat het een leuk onderwerp was, maar dat het zo bekeken wordt verbaast me", zegt hij. "Dat het ook het grote publiek aanspreekt, vind ik erg leuk."

"Het idee van de cirkelvormige landingsbaan is dat vliegtuigen kunnen landen en starten op elk punt in de cirkel", stelt Hesselink, die werkt voor het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). Moeilijke manoeuvres bij lastige weersomstandigheden, zoals bij dwarswind, zouden niet meer nodig zijn. "Er kan bij verschillende windrichtingen altijd geland worden."

The Endless Runway heet het project waaraan Hesselink met vijf instituten door heel Europa heeft samengewerkt en waarvoor de Europese Commissie subsidie gaf. Volgens Hesselink helpt de ronde landingsbaan ook om geluidshinder in te perken. "Doordat er op elk punt van de baan gestart of geland kan worden, kunnen - bij normale weersomstandigheden - bepaalde woonwijken ontweken worden", zegt hij. "Het geluid kan op een andere manier verdeeld worden. Daar zouden afspraken over gemaakt moeten worden."

Ook niet onbelangrijk: het zou milieuvriendelijker zijn, omdat er minder rondgecirkeld hoeft te worden. "Je kunt recht op de luchthaven aanvliegen. Als je nu uit Parijs komt, moet je vaak om Schiphol heen. Bij een ronde landingsbaan kun je op elk punt landen, waardoor de route naar de baan korter is en ook de taxitijd minder lang."

In de jaren 60 is in de VS met het landen op een ronde baan al eens getest. Hesselink kent het experiment met militaire toestellen die landden op een autobaan. "De piloten dachten in het begin: wat gebeurt hier? Maar na een paar keer oefenen vonden ze het best makkelijk gaan."

Dat het experiment destijds geen vervolg heeft gekregen, begrijpt de wetenschapper wel. "Op dat moment was de technologie nog niet zo ver. Het was toen alleen nog mogelijk om op zicht aan te vliegen en op het eigen gevoel. Tegenwoordig is er zoveel apparatuur aan boord en op de grond, dat het nu wel uit te voeren is."

Heel veel geld

Een cirkelvormige baan moet volgens Hesselink een minimale diameter van 3,5 kilometer hebben. In het midden van de cirkel moet de luchthaven komen. Het lijkt allemaal erg mooi, maar Hesselink realiseert zich dat het nog jaren duurt voordat het plan werkelijkheid zou kunnen worden. Er is nu alleen nog onderzoek gedaan met computersimulaties. "We willen het nu graag gaan proberen met drones op autobanen, maar er gaat veel tijd overheen om dat te realiseren."

Hesselink beseft dat bestaande luchthavens niet zomaar omgebouwd zullen worden, want dat kost heel veel geld. Zijn hoop is dan ook gevestigd op nieuwe luchthavens die nog gebouwd moeten worden.

Luchtvaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft vindt het een mooi idee dat er met alle windrichtingen kan worden geland op de ronde baan. "Vroeger gebeurde dat ook, gewoon ergens op een grasveld." Maar de tijden zijn veranderd en er moet wel ruimte zijn voor zo'n cirkelvormige baan, stelt hij. In tegenstelling tot Hesselink denkt hij niet dat een diameter van 3,5 kilometer genoeg is.

En hoewel hij het een goed idee vindt, ziet Melkert het vooral in Nederland niet zo snel gebeuren dat er een cirkelvormige landingsbaan komt. Daar is in ons land te weinig ruimte voor, denkt hij. "Je moet dan een enorm groot vrij gebied vinden. En als een vliegtuig eenmaal is opgestegen, waar gaat het dan overheen? En wat vindt de bevolking daarvan?" Allemaal zaken waar volgens de luchtvaartdeskundige rekening mee moet worden gehouden.

Mochten er ooit plannen komen voor een nieuwe luchthaven in Nederland? "Dan is het zeker goed om na te denken over een cirkelvormige landingsbaan."