Plofkraken met pentriet, TNT of een zelfgemaakte bom
"De hele voorgevel is opgeblazen. Onze ingang is weg, de behandelkamer is niet meer bruikbaar. We missen een deel van het plafond, de vloer is beschadigd en we hebben nu een houten wand in plaats van een muur."
Dierenarts Irit Hillel kampt na tweeënhalve maand nog altijd met de gevolgen van een plofkraak met explosieven. In de gevel van haar kliniek in Mijdrecht zat een geldautomaat van de Rabobank. Die werd er afgelopen kerstavond uitgeblazen.
Op bewakingsbeelden is te zien hoe twee mannen een zware ontploffing veroorzaken en er daarna vandoor gaan op een scooter. "Zoiets is natuurlijk schrikken", zegt Hillel. "Het puin lag tot aan de balie en er zijn verschillende ruiten in de straat gesneuveld."
Kortsluiting
Inmiddels is het gebruik van explosieven bij plofkraken de standaard werkwijze van criminelen geworden, iets dat de banken grote zorgen baart. Toegenomen veiligheidsmaatregelen bij geldautomaten lijken een wapenwedloop te hebben veroorzaakt. Vannacht nog raakte een winkelcentrum in Uithoorn zwaar beschadigd.
Aanvankelijk gebruikten criminelen vooral gas om een plofkraak te plegen. Ze lieten de geldautomaat vollopen met acetyleen of propaan. Ze brachten dat tot ontploffing door kortsluiting te veroorzaken, bijvoorbeeld met een elektrodraad die via een taser wordt ontstoken.
Pentriet
Na een hausse aan plofkraken in Nederland rond 2012, kwamen de banken met tegenmaatregelen. Ze plaatsten roosters in geldautomaten, zodat het gas weer naar buiten stroomt. Ook werden automaten uitgerust met gasdetectie: zodra de automaat gas detecteert, wordt er met koolstofdioxide geblust.
En dus gingen de criminelen op zoek naar nieuwe methoden. Ze begonnen zelfgemaakte buizen te gebruiken, gevuld met explosief materiaal. Zo vond de politie een stang, met aan het uiteinde een pakket gevuld met flitspoeder uit zwaar vuurwerk.
De politie stuitte ook op veel krachtiger spul: pvc-pijpen gevuld met pentriet (PETN), een springstof die in omloop is in het criminele circuit. Om dit spul te laten ontploffen, gebruikten plofkrakers het ontstekingsmechanisme en slagpijpje van een handgranaat. Een gemiddelde plofkraak met pentriet is vergelijkbaar met de kracht van twee handgranaten.
Instabiel
Ook de springstof TNT wordt gebruikt bij plofkraken, net als zelf gefabriceerde springstoffen zoals HMTD en TATP. Dit zijn uiterst instabiele en dus levensgevaarlijke stoffen. De stof TATP werd gebruikt in de bomgordels van de terroristen die in Parijs toesloegen.
Op internet zijn handleidingen te vinden hoe deze explosieven gemaakt kunnen worden. De ontsteker, in de vorm van een afstandsbediening, kan tegenwoordig ook gewoon online besteld worden.
De politie maakt zich zorgen over de beschikbaarheid en het gebruik van dit soort explosief materiaal. Niet alleen zorgen deze bommen voor veel gevaar en schade voor de directe omgeving, ze weigeren ook weleens dienst. De boel staat dan op scherp, zonder dat toevallige passanten het door hebben.
Ik ben blij dat er geen nieuwe geldautomaat meer komt.
Bij de dierenkliniek in Mijdrecht is het ondertussen wachten tot de gevel van hun pand herbouwd kan worden. De architect werkt aan de laatste schetsen. Dierenarts Irit Hillel doet haar werk deels vanuit een gehuurde container, die aan de achterkant van het gebouw staat.
Hoeveel schade ze heeft opgelopen, kan ze nog niet precies zeggen. Hoelang het gaat duren voor haar praktijk weer helemaal is hersteld, evenmin.
Een ding is wel zeker: er komt geen geldautomaat meer in de nieuwe gevel. Dat heeft de Rabobank al besloten. "Daar ben ik wel blij mee", zegt Hillel. "Anders zou het wachten zijn tot het nog een keer gebeurt."