Vrees voor asielchaos in EU
Kunnen duizenden oorlogsvluchtelingen straks gewoonweg het vliegtuig pakken om in de Europese Unie asiel aan te vragen? Daarvoor vreest de Belgische regering in een zaak waar het Europees Hof van Justitie zich vandaag over uitspreekt. Ook in Nederland wordt het vonnis nauwlettend gevolgd.
De zaak draait om een Syrische familie uit Aleppo. Die wil met een speciaal visum snel en veilig naar België reizen om daar vervolgens asiel aan te vragen.
Het gezin heeft een zogenoemd 'humanitair visum' aangevraagd bij de Belgische ambassade in Libanon. Ze krijgen steun van een Belgische familie die zegt voor onderdak te kunnen zorgen in België. Met een humanitair visum zou de familie met het vliegtuig naar België kunnen komen.
Het hele asielsysteem komt op de helling als vluchtelingen wereldwijd via Belgische ambassades visa kunnen afdwingen.
De Belgische staatssecretaris voor asielzaken Theo Francken is tegen. Hij vindt het een juridisch achterdeurtje dat het Europese asielbeleid volledig ondergraaft. Francken weigert de familie een humanitair visum te verlenen. Het zou de deur open zetten voor een toestroom aan migranten en een run op Belgische ambassades.
"Het hele asielsysteem komt op de helling als vluchtelingen wereldwijd via Belgische ambassades visa kunnen afdwingen", zei Francken. België geeft jaarlijks ongeveer duizend keer een humanitair visum uit. Volgens Francken is zo’n visum een gunst, geen afdwingbaar recht.
De zaak is ontaard in een juridische veldslag. Een Belgische rechter verplichtte de Belgische regering vorig jaar in een vergelijkbare zaak een humanitair visum te verlenen. Toen Francken dat weigerde, dwong een andere rechter hem een dwangsom van 5000 euro per dag te betalen.
Krankzinnig
De zaak ligt nu voor bij het Europees Hof van Justitie. De advocaat-generaal van het Hof stelde vorige maand dat België het visum moet toekennen als de aanvrager het risico loopt op folteringen of onmenselijke of vernederende behandelingen.
Francken noemde dat advies "krankzinnig". Vluchtelingenorganisaties juichen het juist toe. Volgens Vluchtelingenwerk Nederland zou het "geweldig nieuws zijn voor vluchtelingen uit oorlogsgebied" als het Europees Hof het advies volgt.
De zaak is van groot belang voor andere EU-landen. Nederland en twaalf andere EU-landen hebben zich bij de zaak gevoegd. Ook in Nederland worden humanitaire visa verstrekt. Ze zijn onderdeel van het Europese asielbeleid. De uitspraak in de Belgische zaak kan dus een precedentwerking hebben voor soortgelijke zaken in Nederland.
De Belgische staatssecretaris Francken zegt dat hij een plan B heeft klaarliggen als de rechter hem vandaag ongelijk geeft. Mogelijk worden Belgische ambassades enkele dagen gesloten om een toestroom aan vluchtelingen te voorkomen.