Zondag met Lubach
NOS Nieuws

Satirisch nieuws en politieke persiflages zijn kijkcijferkanonnen

Echt nieuw zijn ze niet meer, maar satirische nieuwsprogramma’s als Zondag Met Lubach en het Amerikaanse Saturday Night Live worden steeds populairder. Zondag Met Lubach haalt sinds zijn ‘Netherlands Second’-video het ene kijkcijferrecord na het andere. Ook Saturday Night Live, dat aan zijn 43e seizoen bezig is, trok dit jaar meer kijkers dan de afgelopen 22 jaar. Waarom is politieke satire zo in trek?

Volgens Mark Boukes, communicatiewetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, is de populariteit van Zondag Met Lubach op verschillende manieren te verklaren. "Het programma wordt op zondagavond uitgezonden, een moment waarop veel mensen voor de televisie zitten." Vorig seizoen keken gemiddeld 460.000 mensen, dit seizoen staat het gemiddelde op 730.000 kijkers. Sinds de Trump-video komt de teller van de laatste drie afleveringen zelfs boven de één miljoen uit.

Boukes zegt dat die populariteit ook te verklaren is doordat de makers de tijd nemen om het programma te maken. "ZML zit niet op het nieuws van de dag, maar ze selecteren gedurende de week het nieuws en hebben de tijd om research te doen. Verder kan het zo zijn dat de persoonlijkheid van Arjen Lubach beter aanslaat dan vorige komieken die hebben geprobeerd eenzelfde soort programma te maken."

Ivo Nieuwenhuis, docent Historische Letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen, voegt daaraan toe dat de populariteit van satire samenhangt met politieke turbulentie. "Als er heftige gebeurtenissen in de wereld zijn, bijvoorbeeld Trump die nu verkozen is in Amerika, dan wordt die turbulentie gevoeld. De politieke spanningen die er nu zijn en de verkiezingen in Nederland die eraan komen zorgen voor een toename in populariteit."

Satire laat vaak duidelijker merken hoe bepaalde zaken een impact op jou als kijker kunnen hebben.

Mark Boukes, communicatiewetenschapper UvA

Volgens Boukes voelen jongeren zich vaak meer tot satire aangetrokken dan tot de traditionele journalistiek. "Satire laat vaak duidelijker merken hoe bepaalde zaken een impact op jou als kijker kunnen hebben dan het nieuws, wat vaak een beetje abstract is. Door de emoties die de satiricus toont wordt de relevantie van nieuws bovendien veel duidelijker."

Ook helpt het jongeren om een mening te vormen. "Satire heeft altijd een kritische boodschap in zich, en of je het nu eens of oneens met die boodschap bent, het helpt je wel een mening te vormen."

Trump-imitatie

In Saturday Night Live persifleert acteur Alec Baldwin wekelijks President Trump. De show zag zijn kijkcijfers de laatste jaren steeds verder teruglopen, maar trekt met gemiddeld 10,6 miljoen kijkers het hoogste aantal in 22 jaar. Trump heeft meerdere keren zijn mening geuit over het satirische programma.

Volgens Boukes maakt Trump het programma juist populair door erover te twitteren. "Die tweets maken mensen nieuwsgierig: wat maken zij dan? Daarnaast zijn in de VS veel mensen die tegenstander zijn van Trump en het kijken als een soort protest."

Satirici willen volgens Nieuwenhuis niet alleen mensen aan het lachen maken. Het kan volgens hem ook een middel zijn om kritisch bewustzijn te kweken. "Ze zeggen wel: wij vinden het belangrijk om grappen te maken en de actualiteit kent nou eenmaal iedereen. Maar daar zit vaak een bepaald idealisme achter om mensen aan het denken te zetten en iets op de politieke agenda te zetten."

Nieuwenhuis legt uit dat de invloed van satire op de politiek moeilijk meetbaar is. "Politici kunnen last hebben van satire, maar het kan hen ook helpen. Satire is toch een vorm van aandacht. Wilders kan er een positief effect van ondervinden, door te zeggen: zie je nou, iedereen is tegen mij."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl