Rabobank: nexit zou desastreus zijn voor onze economie

Politici die beweren dat Nederland zonder economische problemen de Europese Unie kan verlaten, beweren onzin. Economen van de Rabobank stellen in een vandaag gepubliceerd rapport dat een nexit ons flink wat geld zal kosten.

Tien economen van de bank onderzochten maandenlang wat de economische gevolgen zijn van vier richtingen die Nederland de komende tijd op kan gaan: meer of juist minder samenwerken met andere Europese landen, en meer of juist minder bevoegdheden voor de unie. Bijvoorbeeld als het gaat om onderlinge handel of de aanpak van het migratieprobleem.

"We zijn dit project onder meer gestart omdat we merken dat er wel heel makkelijk gezegd wordt: we stappen uit Europa, we hebben Europa helemaal niet nodig", stelt econoom Barbara Baarsma, die meewerkte aan het onderzoek.

Het rapport beschrijft vier toekomstscenario's.

In het eerste scenario gaan we door op de weg die we nu bewandelen, dan blijft de unie bestaan en houden we de euro. Maar de samenwerking tussen lidstaten gaat niet van harte, wat leidt tot halfslachtige maatregelen voor het oplossen van problemen. 'Doormodderen' noemt de Rabobank het.

Geen goed idee, aldus de economen. Het zorgt voor groeiende onvrede onder de bevolking en de economische groei zal niet erg van de grond komen. Het zal leiden tot een van de drie andere scenario's.

Zo kunnen we, uit schrik voor de ellende zoals handelsbelemmeringen die de brexit met zich mee blijkt te brengen, kiezen voor meer Europese samenwerking. We investeren gezamenlijk in betere bewaking aan de buitengrenzen om illegale vluchtelingen tegen te houden en maken afspraken met Noord-Afrikaanse landen over opvang in de regio. Ook krijgen Zuid-Europese landen, die sinds de crisis gebukt gaan onder de strenge Europese begrotingsregels, wat meer lucht door die regels te versoepelen.

De brexit kan ook aan het tegenovergestelde sentiment bijdragen. De samenwerking tussen lidstaten verslechtert en solidariteit verdwijnt. Een grote crisis volgt en de Unie valt uit elkaar. "Brussel wordt een spookstad", schrijft de bank. De economische gevolgen van dit scenario zijn desastreus, juist voor Nederland.

"Nederland is enorm verknoopt met de rest van de EU", licht Baarsma toe. "Wij hebben een hele kleine thuismarkt, de rest van de EU is onze afzetmarkt." Ook worden er veel goederen via Nederland weer doorgevoerd. Die handel gaat voor een groot deel via onze haven in Rotterdam.

Als het ineens veel moeilijker wordt om de rest van Europa te betreden, dan zal niet alleen de werkgelegenheid in de havens afnemen, voorspelt Baarsma. "Ook de werkgelegenheid in de rest van het land. Wij verdienen veel met elkaar aan de export, dat zal afnemen. Dus we hebben minder geld voor onderwijs, minder voor zorg."

Sterkere kernunie

Er is nog een laatste scenario denkbaar volgens de Rabobank, een soort middenweg. De onenigheid binnen de unie blijft bestaan, maar in plaats van met slaande ruzie uit elkaar te gaan, houden de lidstaten het hoofd koel. Ze besluiten de EU op te splitsen, maar werken samen om de schadelijke gevolgen te beperken.

In dat geval blijft er een kernunie over, die sterk samenwerkt en meer bevoegdheden krijgt van leden. De achterblijvende landen werken alleen nog op afzonderlijke onderwerpen samen, zoals bijvoorbeeld militair. Nederland gaat er niet aan onderdoor. Hoewel dit niet zo gunstig zal uitpakken als diepere Europese samenwerking, zal de economische groei uiteindelijk hoger zijn, en de werkloosheid lager dan in het 'doormodderen'-scenario.

Welke kant het op zal gaan met Europa, zal komende tijd door kiezers en politici bepaald worden. Volgens de Rabobank-economen zullen de komende vijf jaar "de belangrijkste politieke keuzes worden gemaakt die de toekomst van ons continent bepalen."