'Begin over Trump en het valt stil in de klas'

Docent maatschappijleer Volkan Tasdan (36) vroeg in de klas: "Wie van jullie zou stemmen op de PVV?" Er gingen een of twee vingers voorzichtig de lucht in. Na de les kwamen acht leerlingen naar Volkan toe. "Eerlijk meester, wij zouden wel op de PVV stemmen, maar durfden het niet te zeggen in de klas."

De leerlingen van RSG 't Rijks in Bergen op Zoom waren volgens Volkan bang dat klasgenoten "niet meer relaxed" met ze om zouden gaan en zij beschouwd zouden worden als racist.

Het tekent volgens Volkan de gespannen sfeer rond gevoelige thema's in middelbare schoolklassen. Want, zegt Volkan, begin over Donald Trump en het valt stil in de klas. Of bespreek een recente aanslag en de interactie is ver te zoeken binnen de schoolmuren.

Twee derde van de docenten zegt de gevoelige onderwerpen wél te behandelen, anderen laten zich er niet over uit. Blijft over: de 11 procent die het niet aandurft. Volkan schrikt van dat percentage. "Een school is een plek waar iedereen zich veilig moet voelen, met elkaar moet kunnen praten en van elkaar moet leren."

Hij prijst zichzelf gelukkig dat hij op een "progressieve school" werkt, maar heeft ook veel contact met docenten van andere scholen. "Sommigen gaan op die gevoelige thema's bij voorbaat niet in. Zij zeggen letterlijk: laten we het clean houden, binnen de kaders, want je weet nooit wat er kan gebeuren."

Die docenten zijn niet zozeer bang voor geweld, zegt Volkan, maar wel voor onrust in de klas. "Sommige leerlingen voelen zich bij voorbaat al aangevallen. Zo was er een docent die vaststelde dat in steeds meer landen het homohuwelijk geaccepteerd wordt. Een buitenlandse leerling zei tegen hem dat hij dat soort dingen niet kon aanhoren, vanwege zijn culturele achtergrond. Die docent dacht: ik kan dit niet eens uitleggen, dat is al gevaarlijk."

Op dit moment worden op de school van Volkan workshops gehouden over de gevoelige thema's. "Dat blijft niet hangen, dat is een kwestie van komen en gaan. Een docent kan zoiets veel beter overbrengen."

Het is daarom een sterke wens van Volkan om dit soort "hot items" onderdeel te laten worden van het lesprogramma. "Je moet zelf iets inbrengen dat niet in de lesstof staat. Daar zijn docenten tegenwoordig niet zo sterk in."

Hij heeft al een oplossing in gedachten. "Ik heb nu acht weken voor een bepaald onderwerp. Waarom maken we daar niet zes weken van en gebruiken we die andere twee voor deze onderwerpen? Die thema's veranderen dan natuurlijk om de zoveel tijd."

Laatst werd hem om advies gevraagd over het bespreken van de situatie in Turkije. "Wee-je-gebeente als je iets over de president zegt. Mijn advies is vooral: creëer een zo veilig mogelijk klimaat."

En, benadrukt Volkan, het gaat ook echt wel goed. Zoals die ene keer dat een jongen met een migratie-achtergrond na drie jaar met Volkan als docent besloot tijdens zijn les uit de kast te komen. "Het geeft een dubbel gevoel. Waarom heeft het drie jaar moeten duren? Die jongen huilde tranen met tuiten, maar heel de klas kwam naar hem toe om een knuffel te geven. Het had dus blijkbaar allang gekund."