Joods monument in Putten onthuld voor 'vergeten' werkkamp

In Putten is vandaag een monument onthuld ter nagedachtenis aan het Joodse werkkamp dat in 1942 was gevestigd in het kasteel en latere hotel De Vanenburg.

Het idee voor het monument in Putten is nu een jaar of tien oud. Toen stuitte Puttenaar Michel Kooij bij toeval op het verhaal van het Joodse werkkamp in zijn dorp. Na veel speurtochten in archieven, zocht hij contact met kunstenaar Gerrit van Emous, die het monument maakte.

In 1942 kregen Joodse mannen in Nederland de oproep om zich te melden bij een van de ruim vijftig Joodse werkkampen in Nederland, zoals De Vanenburg in Putten. Over het kamp zelf is weinig bekend.

Bar meegevallen

Historici baseren zich op de briefkaarten die een van de mannen in het kamp, David Brandon, aan zijn familie schreef. Op een briefkaart, afgestempeld 2 september 1942, laat hij zijn vrouw weten: "Zo-even goed aangekomen met nog zes anderen. Ik heb nog over ons lijntje gereisd naar Amersfoort. Het is ons bar meegevallen. Het laat zich best aanzien. Zaterdagmiddag en zondags vrij. Maar geen verlof en geen bezoek ontvangen. Hier zijn ongeveer 125 man. Maar het is vroeg opstaan tot ongeveer 5 uur 's avonds. Kledingstukken en andere dingen kun je me vrij sturen. Ik zal nog wel schrijven wat ik nodig heb. Alles is hier even keurig en schoon. Kribben met wollen dekens".

Auschwitz

De gevangenen in het kamp moesten werken aan de wegen in de omgeving van Putten en aan de droogmaking van de Zuiderzee. Lang heeft dat niet geduurd.

Vrijdagavond 2 oktober 1942 schreef Brandon: "Beste vrouw schrik niet en wees sterk. Zo-even is de Grüne Polizei in het kamp gekomen. Wij moeten morgen naar Westerbork en van daaruit naar Duitsland. Niets aan te doen. Hou je goed." Vanuit Westerbork werd David Brandon naar Auschwitz gedeporteerd.

Met de herdenking van vandaag en de onthulling van het monument bij De Vanenburg willen de initiatiefnemers het drama volgens Omroep Gelderland een plek geven. Net als voor de oorlog is De Vanenburg nu een hotel.

Later in de oorlog, op 1 oktober 1944, voerde de Duitse bezetter een razzia uit in Putten, waarbij het grootste deel van de mannelijke beroepsbevolking werd afgevoerd naar diverse concentratiekampen. Daarbij kwamen 552 mensen om het leven.