Overlast door open haard lastig aan te pakken
De één vindt ze knus, de ander wordt er ziek van: houtkachels en open haarden. Het is moeilijk om overlast en gezondheidsschade door houtrook aan te pakken. Morgen zitten allerlei partijen om de tafel om oplossingen voor het probleem te zoeken.
Van Amsterdam naar Milaan
Hoe gezellig het ook is om een vuurtje te stoken in open haard of houtkachel, de rook die daarbij vrijkomt is ongezond, blijkt uit diverse onderzoeken. Zo kan fijnstof afkomstig van houtrook "tot een vergelijkbare ontsteking in de longen leiden als verkeersgerelateerd fijnstof. Met het oog op dna-schade, lijkt fijnstof van houtverbranding zelfs schadelijker", concludeerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in 2011.
Ook het Longfonds onderschrijft dit. "Als een open haard twee uur brandt, stoot je evenveel fijnstof uit als bij een autorit van Amsterdam naar Milaan", zegt directeur Hendrien Witte van de patiëntenvereniging van het Longfonds. Als je fijnstof inademt, kun je benauwd worden, moet je hoesten en krijg je een geïrriteerde keel, neus en ogen.
Ook komen bij het stoken van hout andere kankerverwekkende en giftige stoffen vrij, zoals koolmonoxide.
Boetes
Morgen bespreken staatssecretaris Dijksma van Milieuzaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten welke mogelijkheden er zijn om overlast en gezondheidsschade door houtrook te voorkomen. Diezelfde middag praten ook alle organisaties die zijn aangesloten bij het Platform Houtrook en Gezondheid, waaronder het RIVM, kachelleveranciers en het Longfonds, over oplossingen.
Tot nu toe zijn de opties beperkt. Gemeenten kunnen geen boetes uitschrijven, omdat er geen vastgelegde normen zijn wanneer houtrook schadelijk is. En als die normen er al zouden zijn, is het lastig om die te handhaven, zegt de VNG. Ook het bouwbesluit biedt geen uitkomst, want dat geldt alleen voor de eigen schoorsteen, niet voor die van de buurman.
Stookalarm
Maar de organisaties zien ook mogelijkheden. Zo pleit het Longfonds voor een stookalarm bij mistig of windstil weer, omdat de rook dan blijft hangen. Op zo'n dag mag de open haard of kachel niet aan. De overheid zou zo'n stookalarm moeten afkondigen op basis van het weerbericht. "Zie het als een soort code geel, maar dan voor kachelbezitters", zegt Witte van het Longfonds. Ze benadrukt dat het niet om een verbod gaat, maar om een advies.
Zo'n stookalarm is overigens al in het leven geroepen door de brancheorganisatie van haarden- en kachelspecialisten zelf, het Sfeerverwarmingsgilde. Op hun website hebben ze een stookalert waar per provincie advies wordt gegeven over de weersomstandigheden. Het gilde benadrukt dat het gaat om een advies dat stokers alert maakt op "mogelijk beperkende omstandigheden".
Houtrookvrije buurt
Als het aan de VNG ligt, worden in Europa uitstooteisen opgesteld voor alle stookinstallaties. In Nederland zouden alleen houtkachels te koop moeten zijn die aan deze eisen voldoen. Ook zouden gemeenten zelf zo veel mogelijk voorlichting moeten geven over hoe je schoon kunt stoken.
Milieu Centraal stelt voor om open haarden en houtkachels te vervangen door pelletkachels, omdat die iets minder fijnstof uitstoten. Ook zou in woonwijken zo min mogelijk gestookt moeten worden.
Een meetsysteem ontwikkelen waarmee overlast door houtrook vastgesteld kan worden, is een idee van de GGD's in Noord-Nederland. Ook willen zij dat de bouwregelgeving wordt aangepast, zodat schoorstenen altijd hoger dan omliggende gebouwen moeten zijn. Het aanwijzen van houtrookvrije buurten zien ze als een andere mogelijkheid.
Gent
In België is het stookalarm al ingevoerd. Zo lanceerde Gent vorige maand een campagne waarin inwoners wordt gevraagd om zo weinig mogelijk de open haard of houtkachel aan te steken als de luchtkwaliteit slecht is. Duitsland pakt het probleem weer anders aan: daar mogen schoorsteenvegers een kachel of open haard verzegelen als de eigenaar niet schoon stookt.
De brancheorganisatie van haarden- en kachelspecialisten pleit naar eigen zeggen al langer voor duidelijkere wetgeving en dat stoken bij mistig en windstil weer voorkomen moet worden.