Tony Schwartz schreef een boek voor Trump: ik ben er niet trots op

• Roel Pauw

  Verslaggever

Het komt niet vaak voor dat een schrijver spijt heeft van een bestseller. Zeker niet als de hoofdpersoon net president van Amerika is geworden. Tony Schwartz heeft wel spijt. Spijt van zijn boek The Art of the Deal over Donald Trump. Schwartz maakt zich grote zorgen over de toekomst van Amerika. Sterker nog, hij is al op zoek naar een appartementje in Amsterdam.

Hij houdt van Amsterdam, omdat zijn dochter en schoonzoon hier al 3,5 jaar wonen met hun dochtertje van 8 maanden. "I love it here." Hij is in Nederland vanwege Thanksgiving. "Ik hoop dat ik in de VS kan blijven wonen, op dit moment vooral om eraan bij te dragen dat de stem van de oppositie wordt gehoord."

Ironisch genoeg heeft juist Schwartz het boek geschreven waarvan wordt gezegd dat het dé springplank was voor het succes van Trump. Het was destijds een bestseller over een onbeduidende ondernemer die het tot vastgoedmagnaat had geschopt.

Het boek vliegt intussen weer over de toonbank en de verkopen zullen naar verwachting verder stijgen, zodra Trump eenmaal in het Witte Huis woont. "De royalty’s die mij dat oplevert, gaan allemaal naar een migrantenorganisatie. Dat is de enige reden waarom ik blij ben dat het boek nu nog wordt verkocht."

"Ik schreef het boek voor het geld en daar ben ik niet trots op. Ik was me er toen onvoldoende van bewust dat zo'n beslissing je nog jarenlang kan achtervolgen. Het is onverdraaglijk dat uitgerekend Trump ervoor heeft gezorgd dat ik een comfortabel leventje kon leiden. En ja, met dat boek heb ik eraan bijgedragen dat hij het zo ver heeft geschopt. Mijn maag draait om als ik eraan denk."

"Toen Trump zijn kandidatuur voor het presidentschap bekendmaakte zei hij: "Amerika heeft de man nodig die The Art of the Deal heeft geschreven." Toen dacht ik: hé, dat boek heb ik geschreven! Als hij over iets wat aantoonbaar onjuist is durft te liegen, dan durft hij over alles te liegen."

Ondertussen boekte Trump de ene na de andere overwinning in zijn campagne en begon Schwartz te beseffen wat hij had gedaan. "Het voelde als een enorme stomp in mijn maag. Op een gegeven moment besloot ik een boekje open te doen over hoe hij in elkaar steekt. Ik kende hem per slot van rekening als weinig anderen. Ik wilde hem stoppen."

Hij is niet bang dat Trump hem zijn verraad betaald zal zetten. "Hij is er zeker toe in staat, maar ik ga er nu nog maar even van uit dat hij wel belangrijkere dingen aan zijn hoofd heeft."

Dat Schwartz nu in Nederland is, betekent niet dat hij een politiek vluchteling is. Schwartz en zijn vrouw zijn echter wel op zoek naar een appartement in Amsterdam, maar dat heeft meer te maken met hun kleindochter dan met Trump. Voorlopig dan. "Maar je zou wel kunnen zeggen dat ik het even uitprobeer, de rol van vluchteling."

"Er kan een moment komen dat ik toch weg moet. Wanneer de aanstaande president mij en anderen die hij als zijn vijand beschouwt het leven zuur begint te maken, met de middelen die hij in die positie tot zijn beschikking heeft. Wat er in feite op het spel staat is de vrijheid van meningsuiting. Trump heeft geen respect voor de wettige oppositie die juist kenmerkend is voor een functionerende democratische samenleving", vertelt Schwartz.

"En dan is het ook nog eens iemand zonder enige ervaring op dit terrein. Hij is lichtgeraakt. Hij is impulsief. Als hij zich beledigd of in het nauw gedreven voelt, reageert hij onnadenkend en agressief. En deze man heeft de komende vier jaar zeggenschap over ons nucleaire arsenaal. Als hij maar genoeg geërgerd is, gebruikt-ie dat. In vier seconden."

"Kijk ook eens naar de mensen die hij in zijn team heeft gehaald: dat zijn stuk voor stuk witte mannen die heel sterk naar rechts neigen. We hebben nog nooit een kabinet gehad met zulke extreme politieke opvattingen. Vrouwen, zwarten, immigranten, joden, allemaal hebben ze het moeten ontgelden. Paniek is nu misschien nog wat overdreven, maar serieuze bezorgdheid is wel op z’n plaats", zegt Schwartz.