'Lance Armstrong bedroog in systeem dat uit bedrog bestond'

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Ruim drie jaar na de bekentenissen bij Oprah is er nu de Opera. Een muziekstuk over de tragiek van Lance Armstrong, geschreven door oud-wielrenverslaggever Bert Wagendorp en gecomponeerd door singer-songwriter JW Roy. Het is de afgelopen drie dagen opgevoerd in Kantine Walhalla, Katendrecht, Rotterdam. De teneur: Armstrong was als stapelgekke renner onderdeel van een duivels systeem vol bedrog.

Na een muzikaal intro komt oud-renner Peter Winnen met de woorden van de Texaanse countryzanger Willie Nelson: “I think it’s just terrible and disgusting how everyone has treated Lance Armstrong. Especially after what he achieved winning seven Tours de France, racing when on drugs. When I was on drugs, I could not even find my bike.”

Of te wel: “Walgelijk, hoe ze Armstrong hebben behandeld nadat hij zeven keer vol doping de Tour heeft gewonnen. Toen ik gebruikte, kon ik mijn fiets helemaal niet vinden.” Het zet de toon voor het stuk.

Hypocrisie

Bert Wagendorp: "Die quote hebben we niet voor niks gekozen. Het is een goeie relativerende grap die de voorstelling wel in een kader zet. Die zorgt ervoor dat je misschien anders gaat aankijken tegen de figuur Lance Armstrong."

"En tegen het hele circus dat is losgebarsten na de publicatie van het USADA-rapport over zijn dopinggebruik. Een circus van vaak valse moraliteit en hypocrisie. We hopen dat dat een beetje naar buiten komt, hoewel het geen voorstelling is met een grote boodschap."

Getalenteerde atleet

Om andere nuances gaat het, dan in de razernij na de bekentenissen van het voorjaar van 2013. Wagendorp: "Er was toen een heel groot anti-Lance-kamp en een heel klein kampje dat zei dat hij zeven keer de Tour de France gewonnen had in een periode dat 98 procent van het peloton deed wat hij deed."

"En laten we ook niet vergeten dat hij een atleet was die het hardste trainde van iedereen en meer dan welke andere renner ook een bijna vernietigende drang had om te zegevieren. Een buitengewoon getalenteerde atleet natuurlijk.”

Kritiekloos

Met een dergelijke redenering werd menig wielerjournalist als kritiekloos weg gezet. Vooral door de hogere regionen in het vak. Wagendorp heeft daar maling aan, hij weet wel beter.

Fel zegt hij: "Dat gebeurde door een vrij hypocriete meute die zich als hyena’s op Lance stortte. Ook binnen de journalistiek, vooral met het doel om hun eigen morele voortreffelijkheid te benadrukken.

"Mensen waar ik in elk geval niets mee had. Het zorgt ervoor dat er een subjectieve beoordeling plaats vond en mensen niet meer gewoon nadachten over wat er echt gebeurd is."

Intimidatie

Deze voorstelling is volgens Wagendorp niet bedoeld als rehabilitatie van Lance Armstrong. "Ik weet net zo goed als iedereen wat hij heeft gedaan, dat hij verder ging dan andere kampioenen, dat hij mensen heeft geïntimideerd, bedreigd. Dat deugde van geen kant."

"Het heeft ook iets bijna kwajongensachtig. Een man die meegaat in een systeem waar hij als Amerikaanse sporter in terecht kwam, nadat hij was hersteld van zijn kanker, op zich ook een fascinerend verhaal. Dan kiest hij ervoor: als ik clean ga mee doen ben ik bij voorbaat verloren, dan kan ik net zo goed ophouden. En dan mee gaat doen in dat systeem, en zo dat hij ook in het bedriegen de beste wordt."

In Oslo on a rainy day

That’s where I spread my eagle wings

He said I’m King Harald I saw you win

I said I am Lance the new cyling king.

Zo bezingt JW Roy hoe Armstrong op een regenachtige herfstdag in Oslo als debutant de wereldtitel won, 1993.

Barman

Het fascineerde een barman die het aanzag op journaalbeelden in Austin, Texas, de woonplaats van Armstrong. Hij kende de sport en de renner niet, maar is zich in hem gaan verdiepen. In het stuk heeft hij de vertellende rol, vertolkt door Eric Corton.

Wagendorp koos voor zo’n buitenstaander, anders dan een wielerjournalist, of een fan. "Ik had iemand nodig die verbaasd is. Hij vraagt zich op een gegeven moment af of hij naar een psychopaat zat te kijken. En dat beantwoordt hij bevestigend."

Leugens

“Hij vraagt zich ook af waarom mensen deze leugen in een wereld die barst van de leugens zo groot hebben gemaakt. Niet alleen journalist David Walsh, al heeft het me verbaasd dat hij daar twaalf jaar van zijn leven aan heeft opgeofferd."

Het was toch feitelijk groot bedrog? "Het was groot bedrog in een systeem dat volledig bestond uit bedrog. Dat zal niemand ontkennen."Volgens Wagendorp is ten onrechte de indruk gewekt dat de sport weer schoon was na zijn veroordeling. "Je hakt de koning zijn kop af en daarmee is het systeem schoon gewassen. Dat is natuurlijk niet zo. Het was een vrij doorzichtige poging om te doen alsof."

Opoffering

"Er zijn een paar jongens opgeofferd. Lance heeft de prijs betaald voor een hele slechte periode in het wielrennen. Hij is het zoenoffer geweest, zou je bijna Bijbels kunnen zeggen."

Halverwege april 2017 komt de boek- en cd-presentatie van de Armstrong-rockopera, in de Verkadefabriek in Den Bosch. Wagendorp wil de Texaan er graag voor uitnodigen. En niet om door hem gezoend te worden.

"Nee, helemaal niet. Het lijkt me wel geweldig als iemand zich omdraait op het podium en dat we dan die lichtschele blik van Armstrong de zaal in zien kijken. Ik sluit niet uit dat hij het wel leuk zou vinden. Hij heeft uitgedeeld, maar kan ook incasseren. De Opera is in het Engels, dus hij kan ook meezingen. Het is Americana, echte Austin-muziek. Hij zal het zeker begrijpen."