'Trump pleegt politieke zelfmoord'

Een Amerikaanse presidentskandidaat die in een officieel debat vraagtekens blijft zetten bij de eerlijkheid van de verkiezingen. Donald Trumps uitspraak vannacht dat hij nog moet zien of hij de verkiezingsuitslag accepteert, verbaast Democraten en Republikeinen.

"Wij respecteren de uitslag en de keuze van de kiezer", verzekerde een woordvoerder van de Republikeinse Partij na afloop van het debat. Gevraagd naar wat hij vond van de uitspraak van Trump zei strateeg Sean Spicer alleen dat hij "niet voor hem kan spreken".

Andere Republikeinen zijn meer uitgesproken. Senator Lindsey Graham, die het tevergeefs tegen Trump opnam in de voorverkiezingen, zei dat "Trump de partij en het land een enorm slechte dienst bewijst". Senator Flake, die zich ook al eerder tegen de vastgoedmagnaat keerde, noemde de opmerkingen "onaanvaardbaar".

"Hij heeft het totaal verknald met dit antwoord", zei de conservatieve commentator Charles Krauthammer op Fox News. "Dit is politieke zelfmoord."

"Hij moest het weglopen voorkomen van mensen die met tegenzin voor Clinton gaan kiezen. Mensen die dat eigenlijk niet willen, die een jaar hebben gewacht. Zij zullen hun mening over Clinton niet meer veranderen, maar hij had hun moeten laten zien dat hij acceptabel is als president, dat hij geen radicaal is. Zij willen geen radicaal die de fundamenten van de republiek in twijfel trekt. Dat was een vreselijke fout."

"Dit was geen blunder waar je iets tussen neus en lippen door zegt dat fout blijkt te zijn. Hij is hierop voorbereid. En dit is iets waar hij een punt van wil maken."

"Donald Trump heeft Hillary Clinton net de verkiezingen gegeven", concludeert ook de rechtse New York Post-columnist John Podhoretz. "Hillary kan vast gordijnen gaan uitzoeken."

Voor veel media was de opmerking van Trump het belangrijkste moment van het debat. Persbureau AP noemt het een "debate stunner" en zegt dat Trump "een fundament van de Amerikaanse democratie omver dreigt te werpen". "Vrije en eerlijke verkiezingen, waar de verliezer vreedzaam plaatsmaakt voor de winnaar, zijn de basis van de Amerikaanse democratische traditie sinds de oprichting 240 jaar geleden."

The New York Times noemt het beledigend voor de Amerikaanse democratie zelf. Volgens het hoofdartikel van de krant maakt Trump vanwege zijn dreigende verlies het democratische proces ondergeschikt aan zijn ego. Cynisch, is het oordeel. "Laten we hopen dat dit het laatste grote bewijs is van zijn totale ongeschiktheid als president."

De Washington Post volgt die redenering ook: "Vanwege zijn trots is hij bereid vraagtekens te zetten bij het proces waarmee de welvarendste en stabielste natie ooit is gebouwd"

Voorstanders van Trump verdedigen zijn voornemen om een slag om de arm te houden. "Er zijn altijd veel aanwijzingen voor fraude als je het over de Clintons hebt", aldus de oud-burgemeester Rudy Giuliani van New York, een van de adviseurs van Trump.

"Als de uitslagen in orde zijn, dan worden ze natuurlijk geaccepteerd", zegt oud-vice-presidentskandidaat Sarah Palin. Volgens haar is het wel verstandig te kijken of alles volgens het boekje is verlopen.

Campagneleider Kellyanne Conway wijst erop dat in 2000 Al Gore de verkiezingsuitslag ook niet zomaar accepteerde. "Gore gaf op de verkiezingsavond zijn verlies toe aan George W. Bush en nam dat ook weer terug." AP wijst erop dat Gore na zijn verlies bij het Hooggerechtshof wel opriep Bush te steunen.

Ook Trumps running mate Mike Pence verwees naar Gore. "Soms zie je extreme omstandigheden. Als presidentskandidaat heeft hij het recht om af te wachten hoe de verkiezingen verlopen."

Pence ging zelfs nog een stap verder in zijn verdediging van Trumps aanval. "Ik denk dat Donald Trump zich zorgen maakt over de vooringenomenheid van de nationale media en enkele gevallen van kiesfraude. Daarom zegt hij later pas te willen oordelen."

Pence voegde eraan toe dat hij verwacht dat de zaak bij de verkiezingen van 8 november niet zal spelen. "Hij gaat gewoon winnen".