'Gülenisten verplicht tot torenhoge donaties'

Aanhangers van de Gülenbeweging in Nederland raken in geldnood doordat de Turkse organisatie zeer hoge donaties van hen verlangt, vertellen afgehaakte sympathisanten in de Volkskrant. Op bijeenkomsten gedurende de ramadan of in de aanloop naar het islamitische offerfeest wordt op één avond soms wel meer dan een miljoen euro, deels contant geld, opgehaald, zeggen zeven Turkse mannen die al vóór de coup in Turkije van afgelopen zomer de beweging hebben verlaten.

Ze doen onafhankelijk van elkaar een boekje open over de gang van zaken binnen de Gülenbeweging, maar zeggen ook unaniem dat ze nooit iets hebben gemerkt van een groter doel, zoals een machtsovername in Turkije of de invoering van de sharia in dat land.

'Terroristen'

De Turkse premier Erdogan beschuldigt zijn vroegere bondgenoot, de geestelijke Fethullah Gülen ervan achter de mislukte staatsgreep van afgelopen zomer te zitten. Aanhangers van Gülen zijn in Turkije massaal ontslagen en aangehouden, op beschuldiging van lidmaatschap van een terroristische organisatie. Gülen zelf, die negentien jaar geleden uitweek naar de VS, ontkent iedere betrokkenheid bij de coup.

Erdogan-gezinde Turken in Nederland hebben zich tegen de Gülen-aanhangers gekeerd. Zo circuleert er een 'zwarte lijst' met namen van ondernemers en anderen die bij de Gülenbeweging zouden horen.

Onderwijsverbetering

De oud-Gülenisten schetsen in de krant een beeld van een beweging met een sterk hiërarchische structuur en veel regionale afdelingen. Die worden geleid door abi's (broers); ook staan abi's aan het hoofd van sectoren zoals onderwijs, media en een groep ondernemers. De abi's leiden discussies over Gülens ideeën, maar zetten aanhangers publiek en privé ook onder grote druk om duizenden of tienduizenden euro's te schenken, voor onderwijsverbetering en voor ontwikkelingshulp aan Afrika. De zeven oud-sympathisanten weten zeker dat het geld lang niet allemaal naar goede doelen gaat.

Zo worden er onder meer panden mee aangekocht en krijgen de abi's een salaris of aanvullend inkomen. In de Volkskrant worden voorbeelden gegeven van ondernemers die door de verplichte afdrachten hun bedrijven moesten inkrimpen of bijna failliet gingen.

Het verlaten van de beweging gaat tamelijk probleemloos, melden de oud-aanhangers. Een aantal van hen staat nu achter president Erdogan, anderen noemen zich 'zwevende kiezer' of wantrouwen inmiddels alle partijen.