Antoni van Leeuwenhoek voor miljoenen benadeeld

Het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis in Amsterdam, het Nederlands Kanker Instituut, is jarenlang benadeeld door een grote Japanse farmaceut. De fraude duurde 25 jaar en het bedrag loopt in de miljoenen euro's. Dat geld was bestemd voor kankeronderzoek.

De Japanse multinational Fujirebio verkocht kankertests die waren ontwikkeld op basis van onderzoek van het AVL en betaalde te weinig aan royalty's. Omdat het Antoni van Leeuwenhoek aan de basis stond van de test, werd in 1984 afgesproken dat Fujirebio 4 procent van de opbrengst zou afdragen aan het kankerinstituut. Het bedrag dat werd betaald, lag veel lager.

Met de testkits kunnen artsen controleren of de behandeling van borstkanker aanslaat. De borstkankertest CA15-3 wordt door ziekenhuizen wereldwijd gebruikt.

Trucs

Een manager van het ziekenhuis kreeg enkele jaren geleden argwaan over de Japanse betalingen, zo bevestigt het AVL. Het bedrijf reageerde agressief op vragen over het berekenen van de royalty's. Besloten werd een onderzoek in te stellen. Daaruit bleek dat Fujirebio al die tijd trucs en argumenten gebruikte om de bedragen zo laag mogelijk te houden, aldus het ziekenhuis.

Er werd geschermd met betaling van royalty's aan andere bedrijven vanwege octrooien, maar die bleken al te zijn verlopen. Ook verkocht het bedrijf onderdelen voor de testkits voor een paar dollar aan andere bedrijven, die de hele kit vervolgens verkochten voor honderden dollars. Daardoor kreeg het AVL slechts royalty's over één onderdeel van de testkit. Het AVL kreeg in een geval slechts 0,82 dollar aan royalty's op een kitprijs van 236 dollar. Het kankerinstituut heeft dat aangevochten.

Kort geding

In juni veroordeelde de rechtbank in Den Haag Fujirebio tot het verstrekken van de verkoopcijfers sinds 1991. Het AVL had die cijfers uiterlijk deze week moeten krijgen. Ook moet het bedrijf het bedrag dat op basis van deze gegevens is achtergehouden, alsnog aan het AVL betalen.

De rechtbank heeft Fujirebio een dwangsom opgelegd van 25.000 euro per dag, tot een maximum van 3 miljoen euro.

Morgen doet de rechter in Amsterdam uitspraak in een kort geding dat Fujirebio gisteren aanspande om de uitvoering van het vonnis op te schorten.