'Geheime deal over compensatie koning'

In de jaren 70 zijn geheime afspraken gemaakt over financiële compensatie voor het staatshoofd, omdat dat vermogensbelasting moest gaan betalen over het privévermogen. Dat leidt RTL Nieuws af uit documenten uit de jaren 1969-1973, die RTL heeft gevonden in het Nationaal Archief.

Sinds 1973 zou de Nederlandse staat alle kosten betalen die samenhangen met de koninklijke functie. Maar over het rendement op hun privé-vermogen moesten de Oranjes belasting gaan betalen. Volgens RTL is destijds in het geheim afgesproken dat de Oranjes daarvoor zouden worden gecompenseerd.

200.000 gulden

Destijds zou het om een bedrag zijn gegaan van 150.000 tot 200.000 gulden. De regeling zou nog altijd van kracht zijn en dat bedrag zou inmiddels dus zijn opgelopen; na koningin Juliana zouden ook haar opvolgers Beatrix en Willem-Alexander ervan hebben geprofiteerd.

De Tweede Kamer heeft al vaak over de belastingen gesproken en nog vorig jaar sprak de Kamer uit dat ook de Koning 'gewoon belasting moest gaan betalen'. Premier Rutte zag daar niets in.

Naar aanleiding van het bericht van RTL willen veel Kamerleden opheldering. Kamerlid Recourt van regeringspartij PvdA noemt het schandalig en onacceptabel als dit waar is. D66-leider Pechtold wil een onderzoek hoe dit zo gekomen is. Hij vindt dat dit niet is uit te leggen. En SP-woordvoerder Van Raak zei bij RTL dat geld dat de Oranjes onterecht hebben gekregen, in mindering moet worden gebracht op hun inkomen.

Nieuw stelsel

In een reactie benadrukt de Rijksvoorlichtingsdienst dat er in 1972 een heel nieuw stelsel is gekomen voor de financiële verhoudingen tussen het Rijk en het Koninklijk Huis. Dat bevat veel elementen: de RVD legt nadrukkelijk uit hoe dat destijds is gegaan.

"De Wet financieel statuut van het Koninklijk Huis (WFSKH) voorziet in uitkeringen aan een aantal leden van het Koninklijk Huis, bestaande uit een inkomensbestanddeel en een bestanddeel voor personeel en materiële kosten. Voor deze uitkeringen geldt sindsdien (op grond van die wet) een automatische aanpassing aan de loon- en prijsontwikkeling. Tegelijkertijd zijn inkomsten voor koningin Juliana en koningin Beatrix en koning Willem-Alexander uit het Kroondomein komen te vervallen."

De RVD wijst erop dat de voorbereiding van deze wet en de behandeling in de Kamer meerdere jaren in beslag hebben genomen, waarbij diverse departementen en diensten betrokken waren. Beide Kamers hebben de wet goedgekeurd, onderstreept de RVD, die verder zegt de documenten waarop RTL zich baseert niet te kennen en daarop dus ook niet te kunnen reageren.