Nee-stem in Oekraïne-referendum blijft zonder gevolgen

Het lukt Nederland niet om in de EU steun te vinden voor het aanpassen van het Oekraïne-verdrag, zeggen bronnen in Brussel tegen de NOS. Een half jaar geleden wees een meerderheid van de Nederlandse stemmers in een referendum dat verdrag af, maar het ziet ernaar uit dat Europa toch met Oekraïne verdergaat.

Nederland heeft de zaak in Brussel niet hoog gespeeld en heeft nooit een concreet voorstel ingediend, zegt correspondent Arjan Noorlander. "Het is gebleven bij voorzichtig aftasten. Omdat er al veel andere belangrijke onderwerpen speelden, zoals de brexit en de vluchtelingencrisis, wilde Rutte dit niet hard spelen."

De premier zegt in een reactie dat hij nog steeds probeert iets in Brussel voor elkaar te krijgen en dat het te vroeg is voor conclusies. "Het kabinet heeft steeds aangegeven dat dit een complex proces is dat tijd vergt", laat de Rijksvoorlichtingsdienst weten.

Toch een verdrag

Als Nederland niet verder komt, komt er vermoedelijk toch een verdrag met Oekraïne. De 27 andere EU-landen zullen daarover hoogstwaarschijnlijk op de komende EU-top, over drie weken, een besluit nemen.

CDA-Kamerlid Omtzigt wijst erop dat de 27 niet zomaar de tekst van het bestaande verdrag definitief kunnen maken als Nederland niet meedoet.

Het associatieverdrag waarover de EU-landen het twee jaar geleden eens werden, was gericht op meer handel en samenwerking met Oekraïne. De actiegroep GeenPeil, voortgekomen uit de website GeenStijl, wist genoeg handtekeningen in te zamelen om een referendum over het verdrag af te dwingen.

Veel Nederlanders zagen in het referendum in april een mogelijkheid om een proteststem te laten horen tegen de Europese Unie, die niet verder zou moeten groeien. Veel kiezers beschouwden het verdrag als een opstap naar snelle toetreding van Oekraïne tot de EU. Met een opkomst van 32,3 procent werd de opkomstdrempel gehaald en 61 procent van de kiezers stemde tegen het associatieverdrag.

Niet veel te halen

Premier Rutte was niet blij met de uitslag. Hij zei dat Nederland het verdrag na een geldig 'nee' niet zonder meer kon accepteren. Hij is maanden bezig geweest de kwestie in Brussel aan te kaarten, maar kreeg voor de zomer al het gevoel dat er niet veel te halen was, zeggen bronnen bij de EU.

Nederland zou hebben ingezet op het toevoegen van een korte tekst aan het associatieverdrag. De strekking daarvan zou moeten zijn dat het verdrag puur over handel en samenwerking gaat en dat het niet betekent dat Oekraïne lid wordt van de EU. Maar ook daarvoor kreeg Rutte de handen niet op elkaar.

Mede-initiatiefnemer van het referendum Thierry Baudet vindt dat Nederland helemaal niet moet praten over het aanpassen of aanvullen van het Oekraïne-verdrag, maar het gewoon niet moet ondertekenen.