Moord op Pim veranderde alles voor Marten Fortuyn
Marten Fortuyn was er al slecht aan toe, toen hij eind vorig jaar bekendmaakte dat hij de politiek in wilde. Hij vertelde dat hij de LPF - de partij van zijn broer - nieuw leven in wilde blazen onder de naam Pim Marten Fortuyn. Hij zou de leiding nemen bij de vorming van een kabinet van nationale eenheid, dat Nederland terug moest brengen naar het jaar 2000. "Toen hadden we een prima leven."
Het illustreerde eens te meer wat er met Marten Fortuyn gebeurd was: zijn leven werd na de moord op Pim Fortuyn beheerst door zijn vijf jaar jongere broer, met wie hij tot dan toe een zeer afstandelijke relatie had gehad. Gistermiddag overleed hij op 73-jarige leeftijd.
Marten Simon Fortuyn (1943-2016) was de oudste broer van Pim Fortuyn, die opgroeide in een rooms-katholiek gezin met zes kinderen. Marten en Pim hadden mede door het leeftijdsverschil weinig contact en konden het ook niet zo goed met elkaar vinden. "Een pestkopje", vond Marten zijn jonge broertje.
Terwijl Pim probeerde te werken aan een academische carrière, was Marten manager bij een Amerikaans farmaceutisch bedrijf. In de jaren negentig werd hij zelfstandig ondernemer. Hij hield zich onder meer bezig met de import van farmaceutische apparatuur. Met Nederland bemoeide hij zich niet; hij woonde in Loenhout in België.
In de dagen van Pim Fortuyns komeetachtige opkomst toonde hij weinig waardering voor de ideeën van zijn broer. Hij vertelde dat hij zich ergerde aan uitspraken zoals dat de islam een achterlijke godsdienst was en minister Borst erger was dan Osama bin Laden. Ook liet hij blijken dat hij niet tegen zijn bewonderde broer opkeek. "Zijn intellectuele capaciteiten zijn eigenlijk vrij doorsnee." Zelf was hij slimmer, beweerde hij.
Dat alles veranderde in één klap toen Pim Fortuyn op 6 mei 2002 werd vermoord. Marten snelde vanuit Loenhout naar Nederland waar hij zich opwierp als de woordvoerder van de familie. Hij zou zich in de jaren daarna geheel aan de nalatenschap van zijn broer wijden.
Een dag na de moord was hij al in het Catshuis bij het crisisoverleg van de LPF-top met premier Kok. Hij greep in toen de LPF-bestuursleden Dost en Langendam Kok bittere verwijten maakten. "Ik verhief mijn stem en zei: heren, stop ermee." Mede daardoor lukte het om afspraken te maken met Kok over het stilleggen van de verkiezingscampagne en het laten doorgaan van de verkiezingen.
Dost en Langendam polsten Marten diezelfde dag of hij de nieuwe partijleider wilde worden, maar Marten zei dat hij niet geschikt was voor 'politiek gekonkel'.
Hoeder
Toch presenteerde hij zich vanaf toen nadrukkelijk als hoeder van "het gedachtegoed van Pim". Na de verkiezingsoverwinning van de LPF, die op 15 mei 2002 26 zetels haalde, bemoeide hij zich voortdurend met de partij, onder meer als 'mental coach' en kandidaat-voorzitter.
Hij stelde voor 6 mei uit te roepen tot nationale feestdag, als "Dag van het Volk" en riep minister De Vries van Binnenlandse Zaken op om af te treden omdat hij verantwoordelijk zou zijn geweest voor de gebrekkige beveiliging van zijn broer.
De LPF ging binnen de kortste keren in chaos ten onder. In september 2003 stapte Marten er samen met zijn jongere broer Simon uit, omdat ze de chaos "meer dan zat" waren.
Dat voorkwam niet dat hij zich als de erfgenaam van Pim bleef presenteren. Altijd als zijn overleden broer weer in het nieuws was, was hij present. Steevast sprak hij bij de herdenkingen op 6 mei en op conferenties over zijn broer. Hij was druk met de afwikkeling van de materiële erfenis van zijn broer - die grote schulden had achtergelaten - en met diens moordenaar Volkert van der Graaf, die hij beloofde op te wachten bij diens vrijlating. In een interview met NRC Handelsblad wenste hij Van der Graaf dood: "Zelfmoord, een idee voor jou Volkert?"
Op den duur werd het stil rond Pim Fortuyn, en daarmee ook rond Marten Fortuyn. Toen Van der Graaf vrijkwam, was hij even terug. Op de dag van de vrijlating, 2 mei 2014, hield hij met de Stichting Vrienden van Pim Fortuyn een demonstratie.
Aan NRC Handelsblad vertelde hij in die dagen dat het niet goed met hem ging. Hij was van een vrolijke, energieke man veranderd in een wrak. Door de moord op zijn broer was alles kapotgegaan. Hij was vervreemd geraakt van zijn vrouw, was gaan drinken, had zijn bedrijf ten onder zien gaan en was zelfs zichzelf kwijtgeraakt: "Pim heeft me van mijn identiteit beroofd."
