VN-bijbaan Máxima is 'leuk en goed', maar heeft politieke risico's
Piet van Asseldonk
Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.
Piet van Asseldonk
Redacteur Koninklijk Huis, schrijft wekelijks over actuele ontwikkelingen rond het koningshuis.
De VN-bijbaan van koningin Máxima heeft, hoe je het wendt of keert, een politieke lading. Dat kan risico’s met zich mee brengen zodra die politieke lading omstreden kanten krijgt.
Het bevorderen van inclusieve financiering is Máxima’s opdracht. Dat speelt zich inhoudelijk gezien af op bancair terrein en in (ontwikkelings)landen waar nogal eens corruptie in het spel is. Microkrediet of niet, er zijn grote belangen en bedragen mee gemoeid.
Als speciale pleitbezorger van de secretaris-generaal van de VN voor inclusieve financiering reist de Nederlandse koningin de wereld rond om mensen in achterstandsgebieden toegang te verschaffen tot basale financiële diensten zoals betalen, sparen en lenen.
Uiterst kwetsbaar
Deze week was zij drie dagen in Indonesië. Zij sprak er onder meer met de Indonesische president Joko Widodo. Voorafgaand aan dit bezoek bepleitte zij haar missie in een opiniestuk in de Indonesische krant The Jakarta Post.
De positie van Máxima als echtgenote van de Nederlandse koning is politiek uiterst kwetsbaar. Haar doen en laten kunnen , zodra er ook maar iets mis gaat, hun uitwerking hebben op de politiek onpartijdige positie van Willem-Alexander.
Daarom valt ook Máxima onder de ministeriële verantwoordelijkheid. Voor haar VN-werk is zij dus zowel verantwoording schuldig aan de secretaris-generaal van de VN als aan de Nederlandse minister-president. Hoe dat in de praktijk gaat, is niet altijd even inzichtelijk.
Overleg met ministeries maakt duidelijk dat de regering zich bewust is van eventuele politieke implicaties.
Vanwege deze even ingewikkelde als precaire situatie is het begrijpelijk dat de Nederlandse overheid op tal van manieren een vinger in de pap heeft bij het wereldwijde VN-werk van de koningin. Die verstrengeling blijkt uit het feit dat Máxima “ondersteund wordt vanuit de Dienst van het Koninklijk Huis, de Nederlandse ambassades ter plaatse en de Rijksvoorlichtingsdienst”.
Verder heeft zij geregeld overleg met de ministeries van Buitenlandse Zaken en Algemene zaken over haar functie bij de VN. Dat duidt erop dat de regering zich bewust is van eventuele politieke implicaties.
Nederland levert daarnaast ook een financiële bijdrage aan het VN-werk van de koningin. Máxima reist de halve wereld rond. Begin dit jaar bijvoorbeeld bezocht ze Pakistan en sprak ze op het Economisch Wereldforum van Davos. Bovendien moet zij sowieso geregeld naar het hoofdkwartier van de VN in New York.
Reiskosten en subsidie
De reis- en verblijfkosten van Máxima en haar gevolg voor de VN worden “gedragen door het ministerie van Buitenlandse Zaken” en gaan dus niet af van de bedragen die het Koninklijk Huis jaarlijks uit de schatkist ontvangt. Om hoeveel geld het gaat, is onduidelijk.
Daarnaast krijgt de VN voor het werk van de Nederlandse koningin via de Bill en Melinda Gates Foundation ook subsidie van Microsoft-oprichter Bill Gates. De hoogte ervan is eveneens onbekend.
Máxima oogst waardering voor haar VN-werk en is eraan gehecht. Ze noemde haar bijbaan “natuurlijk leuk”, maar ook “heel goed voor Nederland”. Daarmee zijn de (politieke) risico’s ervan niet weersproken. De ambassadeursrol voor het Nederlandse bedrijfsleven van prins Bernhard werd indertijd ook bejubeld, voordat de Lockheed-affaire aan het licht kwam.
