'Beperk alle prostaatkankeroperaties tot twee ziekenhuizen'

• 

  Rinke van den Brink

  Redacteur gezondheidszorg

Negen grote Nederlandse ziekenhuizen willen dat alle prostaatkankeroperaties met robotchirurgie in twee supergespecialiseerde centra worden uitgevoerd. In de Duitse Martini Klinik in Hamburg is bewezen dat hoe vaker ziekenhuizen deze operaties uitvoeren, hoe beter de resultaten zijn.

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 2500 van dit soort operaties uitgevoerd. Dat gebeurt nu in 37 ziekenhuizen met soms meer dan één locatie. De negen ziekenhuizen willen de prostaatkankeroperaties beperken tot het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam en het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen. In die ziekenhuizen zijn nu al de prostaatkankerbehandelingen regionaal geconcentreerd.

De beide centra moeten jaarlijks minimaal vijfhonderd tot duizend operaties gaan doen. Als alle ziekenhuizen zich bij het initiatief aansluiten, worden dat er nog meer. In Duitsland is gebleken dat reisafstand geen rol speelt voor patiënten.

Betere kwaliteit

De superconcentratie van de prostaatkankeroperaties moet de zorg voor Nederlandse patiënten verbeteren. In de Martini Klinik in Hamburg, die samenwerkt met het Groningse Martini Ziekenhuis, ligt het aantal ernstige complicaties als erectieproblemen, impotentie en incontinentie, lager dan in Nederland.

De Martini Klinik haalt in vergelijking met de overige Duitse ziekenhuizen opmerkelijk veel betere resultaten. In de kliniek worden jaarlijks zo'n tweeduizend prostaatkankeroperaties met robotchirurgie uitgevoerd. Elke uroloog doet er jaarlijks tussen de 250 en 300. Dat is net zoveel als alle artsen samen in de twee ziekenhuizen die in Nederland de operatie het meest doen: het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam en het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam.

In de Hamburgse privékliniek krijgt 6,5 procent van de mensen incontinentieproblemen na een operatie. In de rest van de Duitse ziekenhuizen ligt dat op gemiddeld 43 procent.

Het aantal volledig incontinente patiënten in de Martini Klinik is minder dan een tiende van het Duitse gemiddelde. Het aantal patiënten dat ernstige erectieproblemen overhoudt is er minder dan de helft van het gemiddelde in de rest van de Duitse ziekenhuizen. Met alle andere complicaties doet de Hamburgse kliniek het ook veel beter.

Versnipperd

Door alle prostaatkankeroperaties over te hevelen naar Rotterdam en Nijmegen moet de kwaliteit van de zorg ook in Nederland verbeteren. Die is nu volgens de negen ziekenhuizen te veel versnipperd. Patiëntenorganisaties en verzekeraars willen daarom al langer concentratie van de zorg.

Uit onderzoek van Mediquest bleek in 2013 dat patiënten die prostaatkankeroperaties ondergaan in ziekenhuizen die er minder dan twintig doen per jaar, bijna veertig procent meer kans hebben op een ernstige complicatie.

Radiotherapie

Het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis juicht het initiatief toe om de prostaatkankeroperaties te concentreren. Volgens het ziekenhuis moeten de operaties wel gekoppeld worden aan bestralingsmogelijkheden. Radiotherapie is vaak een goed alternatief voor een operatie.

Twee centra voor heel Nederland lijkt het ziekenhuis wel wat krap. Het Amsterdamse ziekenhuis wil daarom zelf ook zo'n soort centrum gaan realiseren in de regio Amsterdam.