'Zelfmoordwapen' Van Gogh van Franse akker naar Amsterdam

• Lambert Teuwissen

  Redacteur

Het wapen waarmee Vincent van Gogh vermoedelijk zelfmoord heeft gepleegd, is opgedoken in Frankrijk. Het is vanaf vrijdag voor het eerst voor het publiek te zien op de tentoonstelling De waanzin nabij in het Van Gogh Museum in Amsterdam.

Het bestaan ervan was nog maar een paar jaar bekend in een kleine kring van Van Gogh-experts. Omdat het wapen uit een privécollectie komt, wordt het normaal gesproken niet tentoongesteld.

De revolver werd halverwege de vorige eeuw al gevonden in de akker buiten Auvers waar Van Gogh op 37-jarige leeftijd zelfmoord pleegde. Het gaat om een Lefaucheux à broche, destijds een populair model.

Uit onderzoek bleek dat het zwaar verroeste wapen 50 tot 80 jaar in de grond had gelegen. Die datering zou kloppen, want Van Gogh pleegde naar wordt aangenomen op 27 juli 1890 zelfmoord. Bovendien stond de revolver niet meer in de veiligheidsstand, wat zou kunnen betekenen dat ermee was geschoten.

"Het is niet met 100 procent zekerheid te zeggen, je moet een slag om de arm houden", erkent Teio Meedendorp van het Van Gogh Museum. "Maar al deze argumenten geven te denken."

Ongeschikt voor zelfmoord

Volgens de experts was de revolver overigens helemaal niet geschikt om zelfmoord mee te plegen; daarvoor had hij niet genoeg vuurkracht. "Het was een type wapen dat bij winkeliers in de la lag, om mensen af te schrikken."

Dat verklaart ook waarom Van Gogh niet ter plekke stierf, hoewel hij het wapen op zijn borst had gezet. "Een zwaarder kaliber zou op zo'n afstand dwars door hem heengegaan zijn. Maar nu ketste de kogel af op een rib en belandde in zijn buik."

De schilder kon terugkomen naar Auvers en stierf twee dagen later.

Een plaatselijke historicus meldde in 2012 voor het eerst dat het wapen was teruggevonden. Enkele maanden later schreef Meedendorp met Louis van Tilborgh een artikel over de vondst. Beide publicaties werden destijds niet opgepikt door de media.

"Misschien kwam het doordat de eerste melding in het Frans was, wat niet veel gelezen wordt in Nederland", speculeert Meedendorp over het gebrek aan aandacht destijds. "En wij publiceerden in een vakblad, dus dat helpt ook niet voor de algemene bekendheid."