'Voetbalclub geeft crimineel macht en aanzien'
Het zwarte geld van een verdachte sponsor bij de Eindhovense voetbalclub Nieuw Woensel, waarover de NOS eerder vandaag berichtte, is geen incident. Dat zegt Marjan Olfers, hoogleraar sport en recht aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Volgens haar krijgen voetbalverenigingen vaker te maken met criminelen die zich binnen de club manifesteren en sponsors die 'fout' geld inbrengen.
Hoe vaak precies, is lastig te zeggen. De exacte omvang is tot nu toe nooit onderzocht. Wel lopen er verschillende politieonderzoeken naar amateurclubs. Olfers, die zelf matchfixing onderzoekt, constateert regelmatig criminele bindingen met voetbalclubs.
"Voor een crimineel is een voetbalclub het ticket naar aanzien. Hij kan helpen, dus iedereen draagt hem op handen. Zo wordt hij salonfähig en gerespecteerd. Je kan wel veel geld hebben, maar je wilt ook iets presteren. Dat kan bij een amateurclub."
Criminele verwevenheid begint volgens Olfers vaak heel klein. "Hij betaalt de shirtjes voor het team. Hij weet nog wel een speler van een wat grotere club, die hij gaat betalen om bij zijn vereniging te voetballen. Het maakt de crimineel weergaloos populair, maar de club heel afhankelijk."
Want zodra een crimineel een machtspositie heeft verworven, kan hij eisen gaan stellen. "Een plek in het bestuur bijvoorbeeld, om bepaalde klussen uit te besteden aan mensen die hij kent. Of de horeca gaan regelen." Met als risico dat de club uiteindelijk min of meer wordt overgenomen. "Via de voetbalclub heeft een crimineel ook toegang tot jongeren", zegt Olfers. "Hij kan dus rekruteren of klusjes uitbesteden. Dat zag je heel duidelijk gebeuren in kickbokswereld."
Olfers noemt de voetbalpiramide, het nieuwe systeem waarbij een amateurclub kan opklimmen naar de hoogste divisies van het betaald voetbal, een extra risico. "Dit systeem maakt het voor criminelen nog interessanter om te investeren in voetbalclubs. Je begint klein en kunt uiteindelijk grote bedragen witwassen."
Amateurclubs weten zich slecht te weren tegen foute financierders, merkt Olfers. "Gemeenten subsidiëren minder, er wordt beknibbeld op het onderhoud. Clubs zijn daarom altijd op zoek naar geld en dat maakt hen een makkelijke prooi."
Bovendien is de verdachte achtergrond van een bepaalde sponsor ook niet altijd duidelijk. "Je hebt te maken met vrijwilligers, goedwillende mensen die helemaal geen criminelen verwachten of herkennen. Ze stellen weinig vragen over de herkomst van geld. Bovendien heeft een crimineel vaak een goed verhaal en bijvoorbeeld ook nog wel een goedlopend café waar het geld vandaan kan komen."
Toch ziet Olfers ook "een raar mechanisme in de sportwereld om de andere kant op te kijken als het geld oplevert." Verenigingen kunnen best wat kritischer zijn, vindt ze. De KNVB zou daarbij kunnen helpen door meer voorlichting te geven. "Of helpen met het opstellen van regels voor het aannemen van geld. Die regels kun je uiteindelijk ook verwerken in het licentiesysteem."
De KNVB vindt speciale trainingen niet nodig. "We richten ons niet specifiek op het behoeden voor criminele invloeden, omdat hier bij de ruim 3200 verenigingen nauwelijks sprake van is", zegt woordvoerder Koen Adriaanse. Wel worden bestuursleden in een algemene cursus gewaarschuwd om niets zwart te doen.
De bond benadrukt dat voetbal een belangrijke plek inneemt in onze maatschappij, waar ook criminaliteit voorkomt. "Als iemand wordt opgepakt, is de kans aanwezig dat degene ook lid is van een voetbalvereniging. Zonder dat er direct sprake is hoeft te zijn van criminele activiteiten op de vereniging zelf."
