Veel Polen worden nog steeds uitgebuit in Nederland

Poolse arbeidsmigranten in Nederland worden nog steeds uitgebuit door malafide uitzendbureaus, ondanks de maatregelen die door de overheid en de sector zijn genomen. Dat zegt de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO).

Zo worden overuren vaak niet uitbetaald, betalen veel arbeidsmigranten te veel voor slechte huisvesting en worden ze gedwongen door te werken als ze ziek zijn. Ook komt discriminatie en seksuele intimidatie nog geregeld voor.

Om de misstanden in kaart te brengen heeft SOMO 100 Poolse uitzendkrachten geïnterviewd.

FNV

Die 100 Polen staan voor een veel grotere groep, zegt vakbond FNV. Tientallen keren per week wordt de bond gebeld door Oost-Europese arbeidskrachten. De FNV heeft mensen die Pools spreken in dienst die de Polen te woord kunnen staan.

Lang niet alle werknemers durven misstanden te melden, zegt de vakbond. "Ze worden bijvoorbeeld op straat gezet als ze te veel vragen stellen", zegt Izabela Muchowska van FNV. "Het is een structureel probleem, want niet alleen Polen zitten in de problemen, maar ook Roemenen en Bulgaren."

Afhankelijk

Een groot deel van de problemen komt doordat de Poolse arbeidskrachten te afhankelijk zijn van de uitzendbureaus voor huisvesting, transport, werk en een ziektekostenverzekering voor de werknemers van de uitzendbureaus. Daardoor komen ze gelijk in de problemen wanneer het uitzendbureau ze slecht behandelt.

Volgens de FNV is er nauwelijks controle op de uitzendbranche en is het te makkelijk om een uitzendbureau te openen. "Je hoeft alleen naar de Kamer van Koophandel te gaan en je hebt een uitzendbureau", zegt Muchowska.

Maatregelen

De afgelopen jaren heeft de overheid een aantal maatregelen genomen om de uitbuiting door uitzendbureaus tegen te gaan. Bijvoorbeeld de invoering van de ketenaansprakelijkheid, waardoor ook het bedrijf dat het uitzendbureau in de arm neemt verantwoordelijk is voor misstanden.

Daarbij heeft de uitzendsector een aantal zelfregulerende maatregelen genomen om malafide uitzendbureaus tegen te gaan. Zo moeten uitzendbureaus die zich willen aansluiten bij branchevereniging ABU een keurmerk hebben van Stichting Normering Arbeid (SNA). Leden van de brancheorganisatie NBBU moeten dat binnen 6 maanden na aansluiting hebben.

Verschrikkelijk

De maatregelen en de zelfreguleringen werken onvoldoende om misstanden tegen te gaan, zeggen SOMO en vakbond FNV. Lang niet alle uitzendbureaus zijn aangesloten bij een brancheorganisatie.

Bovendien komen uitbuiting en slechte arbeidsomstandigheden ook geregeld voor bij bedrijven met een SNA-certificaat, zegt SOMO. "Van bovenaf worden er mooie afspraken gemaakt, maar wat in de praktijk gebeurt is verschrikkelijk", zegt Muchowska.

Brancheverenigingen

De brancheverenigingen ABU en NBBU zeggen dat zij net als de onderzoekers van het rapport van SOMO en de vakbond de misstanden in de sector willen aanpakken. Maar zij zeggen dat zelfregulering en de samenwerking tussen hen en de overheid wel werkt. "Onze ondernemers onderwerpen zich vrijwillig aan het keurmerk; zij laten zich tot wel twee keer per jaar toetsen of hun dienstverlening aan de wet- en regelgeving voldoet", zegt NBBU-directeur Marco Bastian.

Volgens directeur Jurriën Koops van de ABU is er "geen branche in Nederland die de afgelopen jaren zoveel heeft geïnvesteerd in regulering middels de oprichting van de SNCU (cao-politie), SNA (Stichting Normering Arbeid) en SNF (keurmerk huisvesting)".

Wel vindt de ABU dat het toezicht nog beter en slimmer kan. De brancheorganisatie zegt dat er 8.000 bedrijven niet worden gecontroleerd door SNA. "Dat wil niet zeggen dat zij allemaal fout zijn, maar de ABU roept de Inspectie SZW en de Belastingdienst op hun capaciteit in te zetten op ondernemingen die zich bewust buiten iedere vorm van toezicht houden".