Waterbouwkundig hoogstandje in Panama met vleugje Hollands Glorie

Na bijna 10 jaar baggeren en bouwen wordt vandaag een van de grootste waterbouwprojecten ooit opgeleverd. In Panama gaat het vernieuwde kanaal open dat de Atlantische en Grote Oceaan met elkaar verbindt.

Sinds 1914 is het 81 kilometer lange Panamakanaal een van de belangrijkste vaarwegen ter wereld. Door het kanaal gaat 5 procent van de wereldhandel. De passerende schepen zijn stuk voor stuk geen kleine jongens, maar voor de zeekastelen met soms meer dan 13.000 containers aan boord was de oude waterweg te smal.

In 2006 sprak drie kwart van de 2 miljoen Panamese kiezers zich in een referendum uit voor renovatie en uitbreiding van het kanaal. In de jaren daarna is de waterweg verbreed, is de vaargeul verdiept, zijn spaarbekkens aangelegd en werden gigantische sluizen gebouwd.

Het werd een klus waarin afmetingen en gewichten alleen in superlatieven kunnen worden uitgedrukt. Zo moest er 4,5 miljoen kubieke meter beton worden gestort om het kanaal bijna twee keer zo breed te maken. En dat in een gebied met grote hoogteverschillen en kans op aardbevingen.

De klapper van het project zijn de sluiscomplexen aan beide uiteinden van het kanaal, met samen zestien betonnen sluisdeuren van 57 meter breed, 30 meter hoog en 10 meter dik. Vooral aan de Atlantische kant zijn de sluizen een hoogstandje, daar moet een verschil van 26 meter worden overbrugd.

Er kwam Hollands Glorie aan te pas, doordat ingenieursbureau IV-groep uit Papendrecht een van de bedrijven was die leiding gaven aan de werkzaamheden. Dat is de reden dat vicepremier Asscher bij de openingsplechtigheid is.

Het was een gecompliceerd project, zegt Leon Tuunter van IV. "Heel uitdagend was hoe we moesten omgaan met de grote waterbelasting en het aardbevingsbestendig maken van de sluizen."

IV begeleidde de bouw van de sluisdeuren in Italië. "In Panama zelf hadden we dagen waarop we met 8000 mensen aan de slag waren met de betonconstructies voor de sluisdeuren."

Helemaal vlekkeloos ging het allemaal niet, want het project viel met 7 miljard dollar 2 miljard duurder uit dan begroot. Over de vraag wie moet opdraaien voor de extra kosten, ontstond gesteggel tussen Panama en de uitvoerders. Het werk viel in 2014 daardoor zelfs een tijdje stil.

Alles bij elkaar duurden de werkzaamheden bijna twee jaar langer dan de bedoeling was. De juridische strijd over de opgelopen rekening gaat naar verwachting nog enkele jaren duren.

Maar Tuunter kijkt met trots op de werkzaamheden terug. Het afgelopen jaar zijn de sluizen met succes getest. En op 10 juni had ook de eerste testvaart een goed verloop. "De capaciteit van de sluizen is zo groot dat per etmaal één schip meer kan worden geschut dan met de opdrachtgever was overeengekomen."

Vanaf nu kunnen de allergrootste containerschepen en tankers die van oost naar west over de wereld varen Midden-Amerika weer doorsteken. Schepen die te groot waren voor het oude kanaal, moesten tot nu toe een dure omweg van twee weken maken via Kaap Hoorn.

Het staatsbedrijf dat het kanaal beheert, rekent erop dat die nu weer voor de kortste route kiezen. En dat de inkomsten uit de tolheffing de komende tijd flink toenemen.

Dan moet het klimaat wel meewerken, zegt correspondent Marc Bessems. "Er valt de laatste tijd zo weinig regen dat het maar de vraag is of het water in het verbrede kanaal op peil kan blijven."

Als dat niet lukt, moeten de grote schepen in de toekomst het kanaal weer mijden of kunnen ze minder lading meenemen. Het zou niet voor het eerst zijn, vorig jaar werden de maximale diepgang al tijdelijk verlaagd.