'Chinese leiders slaan de 4de juni het liefst over'

De Chinese leiders voelen zich nog steeds ongemakkelijk over de neergeslagen opstand op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking, vandaag 27 jaar geleden. "Het liefst zou de regering deze dag overslaan", zegt correspondent Marieke de Vries in het NOS Radio 1 Journaal.

Elk jaar tegen de 4de juni worden mensen die het bewind op deze dag in verlegenheid kunnen brengen, tijdelijk opgepakt of onder huisarrest geplaatst. Zoals mensen die zelf op het Tiananmenplein zijn geweest of moeders van slachtoffers.

Nooit is duidelijk geworden hoeveel slachtoffers op 4 juni 1989 zijn gevallen. Sommige bronnen spreken over tientallen, anderen hebben het over honderden.

Op straat

"Vergeet nooit de wonden en de littekens van dit land", was de tekst op een spandoek dat via sociale media werd verspreid. De mensen die onder het spandoek stonden, zitten nu vast.

Morgen of overmorgen worden die wel weer vrijgelaten, verwacht De Vries. "Het bewind wil deze mensen op een dag als deze niet op straat hebben. Zo voorkomen ze dat deze mensen in gesprek gaan met buitenlandse media."

De internetverbinding van het Radio 1 Journaal met De Vries valt af en toe weg. Dat komt waarschijnlijk door een uitgebreide overheidscontrole op het internet, waardoor de capaciteit minder is. "Dat zie je wel vaker bij bijzondere gelegenheden, zoals tijdens het Volkscongres. En het gebeurde ook rond de publicatie van de Panamapapers, die ook voor China gevoeligheden bevatten."

Al hapert de verbinding, met de beperkingen op internet valt het deze keer wel mee, zegt De Vries. "Zo zie je nu op Twitter foto's van de 'tankman', het symbolische beeld van de man die 27 jaar geleden met twee boodschappentassen voor een tank ging staan."

Ook brachten de 'Moeders van Tiananmen' een open brief naar buiten, waarin ze de overheid met stevige teksten aanspreken op het optreden op 4 juni 1989. Volgens de moeders 'vergeet' de regering deze gebeurtenis en verstopt het de historische waarheid. "Die overheid pleegt nog steeds misdaden en heeft daarom geen toekomst", schrijven ze.

Er was dit jaar wel een lichtpuntje, zegt De Vries. "De laatste demonstrant van het Tiananmenplein die nog gevangen zat, is vrijgelaten. We hopen binnenkort met hem te kunnen praten en te vragen hoe het is om na 27 jaar in een totaal andere samenleving terug te keren."