'JSF klinkt minder schel, maar elke straaljager maakt lawaai'

De Joint Strike Fighter maakt niet veel meer lawaai dan een F-16, beweert luitenant-kolonel Jan Vijge. "Het is een ander soort geluid. Ik hoor van het onderhoudspersoneel dat ze er veel minder last van hebben dan van de schelle toon die een F-16 maakt."

De gevechtspiloot heeft ruim 200 uur in de JSF gevlogen. "Maar het blijft een straaljager, dus hij maakt lawaai."

Vandaag komen twee JSF-toestellen naar Nederland. Vanmiddag vertrekken de gevechtsvliegtuigen uit de VS, rond 20.00 uur zullen die landen op vliegbasis Leeuwarden. Daar zullen zogeheten belevingsvluchten worden uitgevoerd, waardoor omwonenden het geluid van de JSF met dat van de F-16 kunnen vergelijken.

De JSF is een toestel met tal van nieuwe snufjes, maar vliegen blijft vliegen, zegt Vijge. "Van turbulentie heb je net zoveel last als in bijvoorbeeld een verkeersvliegtuig." Vijge was de eerste Nederlander die vloog in een JSF, ook wel F-35 Lightning II. Vanuit Leeuwarden zorgt hij dat de vlucht van de VS naar Nederland goed verloopt. "Jammer, want natuurlijk zou ik zelf ook graag willen vliegen en op Leeuwarden landen. Maar ik heb de eervolle taak om de vlucht te coördineren."

De toestellen zullen bijna 8 uur over de vlucht doen en moeten tijdens de oversteek worden bijgetankt. Ze vliegen daardoor niet op topsnelheid, maar op dezelfde snelheid als de tankvliegtuigen. Het is de eerste keer dat het gevechtsvliegtuig buiten de VS te zien is.

Gisteren vertrokken de JSF-toestellen van de Edwards Air Force Base in Californië naar een luchtmachtbasis aan de oostkust van de VS.

Volgens Vijge kan het toestel alle missies aan die het Nederlandse leger wil doen. "Dus bijvoorbeeld het uitvoeren van luchtgevechten, luchtverdediging, aanvallen van gronddoelen en het ondersteunen van militairen op de grond."

Net zoals bij de F-16 zit de piloot alleen in de cockpit, met om zich heen een arsenaal aan apparatuur. Het grote verschil zit hem in de sensoren, zegt Vijge. "Die zijn veel geavanceerder. Dus je hebt veel meer bewustzijn van de omgeving, ten opzichte van de F-16. Dat maakt het een totaal ander vliegtuig."

Het toestel is ook zwaarder dan zijn voorganger, waardoor hij volgens de luitenant-kolonel steviger in de lucht ligt. "Maar het is vooral een nieuw modern toestel met mogelijkheden zoals we die in de F-16 nog niet kennen."

Over de aanschaf van de JSF is de afgelopen jaren een hoop gedoe geweest. Vijge vindt kritiek op het project prima, "maar waar ik wel eens hoofdschuddend naar heb gekeken is dat er mensen waren die aangaven dat er van alles en nog wat niet goed was. Ik vlieg het toestel zelf, en sommige dingen waren niet juist. Maar het vormt wel de mening van mensen."

De toestellen blijven drie weken in Nederland. In die periode wil de luchtmacht vluchten maken en geluidstesten doen. Ook zijn de toestellen tijdens de Luchtmachtdagen op 10 en 11 juni te zien.