Ruim 70 jaar na de oorlog gaat jacht op nazi's door
Meer dan 70 jaar na de Tweede Wereldoorlog worden oorlogsmisdadigers nog altijd vervolgd. Onder hen de 94-jarige oud-SS'er Reinhold Hanning, tijdens de oorlog bewaker in het nazi-vernietigingskamp Auschwitz. Vandaag doorbrak hij zijn zwijgen en maakte hij zijn excuses in een Duitse rechtbank.
Hanning zal niet de laatste zijn die zich voor de rechter moet verantwoorden, als het aan het Simon Wiesenthal Centrum ligt. Sinds de oprichting in 1977 jaagt de organisatie op ex-nazi's die oorlogsmisdaden op hun naam hebben. Drie jaar geleden startte het centrum een actie om de laatste voortvluchtige nazi's op te sporen.
In 2014 kwam het Simon Wiesenthal Centrum met een lijst van tachtig mensen die deel uitmaakten van zogenoemde Einsatzgruppen. Dat waren nazi-doodseskaders die actief op Joden, communisten en zigeuners moesten jagen.
Ieder jaar publiceert het Simon Wiesenthal Centrum een verslag met de stand van zaken van de wereldwijde opsporing en vervolging van nazi-oorlogsmisdadigers. Het overzicht bevat ook een lijst met oorlogsmisdadigers die volgens het centrum (opnieuw) vervolgd kunnen worden. Een overzicht van de meest recente lijst:
Gerhard Sommer
De nu 94-jarige Sommer zou in 1944 als lid van de paramilitaire Waffen-SS 560 mensen hebben vermoord in een Italiaans dorp. In 2005 werd hij daarvoor, samen met negen anderen, veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Ook in Duitsland is een onderzoek gestart naar Sommer, maar tot een rechtszaak zal het waarschijnlijk niet meer komen, omdat zijn gezondheid zeer slecht is.
Alfred Stark
Stark wordt ervan verdacht betrokken te zijn geweest bij het vermoorden van meer dan honderd Italiaanse krijgsgevangenen op het Griekse eiland Kefalonia. In 2013 werd hij bij verstek veroordeeld, maar het is niet duidelijk waar Stark zich op dit moment bevindt. Stark is voor het laatst in Duitsland gesignaleerd.
Johann Robert Riss
De voormalige sergeant werd in 2011 veroordeeld voor betrokkenheid bij het ombrengen van 184 burgers nabij Padule di Fucecchio in Italië. Ook van Riss is niet bekend waar hij nu is. Net als Stark is hij voor het laatst in Duitsland gezien.
Algimantas Dailide
De nu 95-jarige Dailide zou als politieagent hebben geholpen bij het deporteren van Joden uit de Litouwse stad Vilnius. Na de oorlog verhuisde hij naar de Verenigde Staten. Later keerde hij terug naar Duitsland. In 2006 werd hij in Litouwen veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, maar hij mocht zijn straf thuis uitzitten vanwege zijn leeftijd en omdat hij geen gevaar meer vormde voor de samenleving.
Helmut Oberlander
De nu 92-jarige Oberlander zou tijdens de oorlog deel hebben uitgemaakt van een Einsatzcommando. Hij wordt verantwoordelijk gehouden voor betrokkenheid bij het vermoorden van mensen in Oekraïne, dat toen nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie.
- AFP
De ingang van concentratiekamp Auschwitz, waar oud-SS'er Hanning bewaker was - AFP
De meeste oorlogsmisdadigers worden ervan verdacht deel te hebben genomen aan het vermoorden van onder meer Joden, zigeuners en communisten - AFP
Vlak na de oorlog stonden nazi-leiders terecht tijdens het Proces van Neurenberg
Een aantal oorlogsmisdadigers wordt niet meer vervolgd vanwege hun gezondheid, zoals bij de eerder genoemde Gerhard Sommer het geval was. Zo werd vorig jaar besloten dat de 96-jarige Michael Karkoc niet meer wordt vervolgd omdat hij te zwak is voor een proces.
Karkoc leidde in de oorlog een Oekraïense eenheid die voor de SS werkte. Hij zou complete dorpen hebben platgebrand en inwoners hebben vermoord. Na de oorlog verhuisde hij naar de VS.
Veroordeeld
De afgelopen jaren zijn ook een aantal oorlogsmisdadigers veroordeeld. Zo kreeg de 94-jarige Oskar Gröning een gevangenisstraf van vier jaar opgelegd. Een Duitse rechtbank bevond hem schuldig aan hulp bij de moord op minstens 300.000 Joden. Gröning werkte van 1942 tot 1944 als SS-onderofficier in Auschwitz en wordt gezien als de boekhouder van het concentratiekamp.
Een andere spraakmakende zaak was die van John Demjanjuk, die in 2012 op 91-jarige leeftijd overleed. Demjanjuk was een symbool van de moeizame strijd om oorlogsmisdadigers achter de tralies te krijgen. Decennialang dook zijn naam op in de media.
In 2009 werd Demjanjuk uitgeleverd aan Duitsland waar hij terechtstond voor de moord op 28.000 voornamelijk Nederlandse Joden in Sobibor. Hij kreeg 5 jaar gevangenisstraf en ging in hoger beroep. In afwachting daarvan overleed hij.
