Rode wijn en karnemelk zijn goed voor onze darmflora
Karnemelk, chocolade en rode wijn zijn goed voor de diversiteit van onze darmflora. Volle melk en frisdrank juist niet. Dat blijkt uit een studie die vandaag in Science verschijnt.
In onze darmen zitten zo'n 100.000 miljard bacteriën, tien keer zoveel als het aantal eigen lichaamscellen. Wat al die bacteriën doen, is grotendeels onbekend. Wel wordt steeds duidelijker dat ze een belangrijke rol spelen voor onze gezondheid.
De interesse van wetenschappers in de darmbacteriën neemt de afgelopen jaren dan ook flink toe. Reden voor Science om vandaag een darmfloraspecial te publiceren met daarin een studie van de Groningse hoogleraar humane genetica Cisca Wijmenga.
Grootschalig onderzoek
Wijmenga bracht samen met collega’s de diversiteit van darmbacteriën en de factoren die daarop van invloed zijn in kaart. Dat deed ze met gegevens uit haar LifeLines-onderzoek.
In dat grootschalige bevolkingsonderzoek worden 156.000 mensen dertig jaar lang gevolgd. Van iedere deelnemer zijn gegevens bekend over gezondheid, leefstijl, voedingsgewoonten, bewegingspatroon en medicijngebruik.
Daarnaast beschikt Wijmenga over gegevens over bloeddruk, gewicht, lengte, bloed en urine. Het onderzoek moet inzicht geven in het ontstaan en de ontwikkeling van chronische ziekten.
Wijmenga besloot in 2011 haar databank te gebruiken voor onderzoek naar darmflora. Ze vroeg 1500 mensen om ontlasting in te leveren. Tot haar verbazing gaven 1200 mensen daaraan gehoor. Door het dna te analyseren, bepaalde ze tot op soortniveau welke bacteriën er in de ontlasting zitten.
"Dit is de grootste studie naar het humane microbioom ooit", zegt Wijmenga. "We hebben heel systematisch gekeken en dat is nooit eerder gedaan. Eerder onderzoek keek altijd naar kleinere groepen en maar een paar factoren."
In de ontlasting van de proefpersonen vonden Wijmenga en haar collega’s 632 soorten uit 220 geslachten. De samenstelling en diversiteit van de micro-organismen varieerde flink per persoon. "Ieder mens heeft een unieke samenstelling van het microbioom", zegt Wijmenga. De onderzoekers koppelden deze variatie aan 150 factoren en dat leverde interessante verbanden op.
Rode wijn maar geen bier
Koffie, thee, karnemelk, rode wijn en fruit bevorderen de diversiteit. Volle melk, frisdrank, snacks en bier hebben juist een negatief effect. Ook medicijnen hebben invloed. Dat geldt voor antibiotica, maar ook voor protonenpompremmers, statines en laxeermiddelen.
Verder blijken persoonlijke kenmerken van invloed te zijn, zoals leeftijd, geslacht, BMI, bloedwaarden, hartaanvallen, nierstenen en voedselallergieën.
Je kunt je afvragen wat géén invloed heeft op de darmfora. En dat is precies een van de belangrijke punten in dit onderzoek. "Ik denk dat het microbioom een reservoir is waar alle omgevingsfactoren verzameld worden", zegt Wijmenga. "Het zou daarmee een goede uitleesmaat kunnen zijn waarmee je allerlei factoren in de gaten kunt houden."
Als je de wisselwerking tussen darmbacteriën en gezondheid goed begrijpt, kun je door aanpassing van de darmflora de gezondheid beïnvloeden. Dat gebeurt nu al bij patiënten met chronische diarree. Die krijgen via transplantatie ontlasting van gezonde donoren toegediend. Uit onderzoek blijkt zelfs dat dikke muizen afvallen als ze ontlasting in hun darmen krijgen van slanke menselijke donoren.
Vervolgonderzoek
De 150 factoren in Wijmenga’s onderzoek verklaren 20 procent van de variatie. Dat laat volgens haar zien dat er nog veel onbekend is.
Wat oorzaak is en wat gevolg en hoe je dat kunt verklaren, moet nog worden opgehelderd. Bovendien gaat het om momentopnames. Wijmenga ziet dit onderzoek dan ook als een begin.
Een deel van het geld dat ze vorig jaar uit de Spinozapremie kreeg, wil ze steken in vervolgonderzoek waarbij ze de proefpersonen vraagt om zo vers mogelijke ontlasting in te leveren. Dat kan inzicht geven in wat er de afgelopen vijf jaar is veranderd in het leven van de deelnemers en wat je daarvan terugvindt in hun darmflora.