Wat gaat door het hoofd van een doorrijder na een ongeluk?

Het duurde vijf uur voordat de 18-jarige man zich na het doodrijden van een 3-jarig jongetje bij de politie meldde. Hij deed dat pas nadat zijn auto, die niet was gestolen, door de politie was gevonden. Volgens verkeerspsycholoog Gerard Tertoolen zijn er twee redenen waarom mensen doorrijden na een ongeval: vanuit instinctief gedrag of na een weloverwogen keuze.

"Mensen kunnen instinctief reageren. Vanuit het primitiefste gedeelte van hun brein", zegt Tertoolen. Dat kan drie reacties opleveren, zegt hij: vechten, vluchten of bevriezen.

Bij verkeersongevallen waarbij mensen slachtoffer zijn en mensen instinctief reageren, komt vluchten vaak voor. "Iemand raakt dan na het ongeluk in shock, omdat hij beseft wat er is gebeurd. Het lijkt dan een adequate reactie om ervandoor te gaan. Vaak komen deze mensen wel tot bezinning, en melden ze zich alsnog bij de politie."

De vecht-reactie komt vaak voor. "Denk dan aan iemand die zijn gelijk wil halen door te toeteren en te schelden, of bijvoorbeeld het spiegeltje van de auto van iemand anders eraf trapt."

Bevriezen, mensen die geen actie ondernemen, komt minder voor, zegt Tertoolen. "Dat gebeurt bijvoorbeeld als er een ambulance met loeiende sirenes aankomt en mensen niet weten waar ze heen moeten en in paniek stil gaan staan."

Dan is er nog de groep die met zijn volle verstand doorrijdt, zegt Tertoolen. "Die maken bewust de keuze om zo snel en zo ver mogelijk van de plek des onheils weg te rijden. Deze groep blijft vaak ook weg van de politie."

Iets te verbergen

Volgens verkeersrechtenadvocaat Bert Kabel komt dat laatste in de praktijk vaak voor als iemand iets te verbergen heeft. Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die onder invloed zijn, geen rijbewijs hebben of in een gestolen auto rijden. "Vaak komt die reactie voort uit angst voor de straf die volgt, omdat ze weten dat ze iets strafbaars doen."

Kabel noemt nog een derde groep, mensen die niet doorhebben dat ze iemand hebben aangereden. "Dat is de kleinste groep. Je kan dan denken aan een bestuurder die op een donkere weg iemand aanrijdt." Hij noemt het voorbeeld van een vrouw uit Maastricht die iemand aanreed en niets doorhad, tot de politie bij haar op de stoep stond.

Psycholoog Tertoolen zegt dat het lastig te achterhalen is in welke groep iemand valt die een ongeluk heeft veroorzaakt. "Als je die persoon achteraf vraagt waarom hij is doorgereden, dan zal er vaak een sociaal wenselijk antwoord volgen. Mensen zeggen vrijwel altijd: ik ging ervandoor omdat ik in shock was."

Iemand die een aanrijding veroorzaakt, is verplicht op de plaats van het ongeval te blijven tot de politie er is. "Doet iemand dat niet, dan is hij strafbaar", zegt advocaat Kabel. Op doorrijden staat een maximale gevangenisstraf van 3 maanden en een geldboete van ten hoogste 8100 euro. Ook kan iemand zijn rijbewijs voor maximaal vijf jaar kwijtraken.

Er is een uitzondering op die wet. Als de doorrijder zich binnen 12 uur alsnog bij de politie meldt, dan vervalt vervolging voor het doorrijden. "Het voordeel is dat iemand die binnen die tijd tot inkeer komt, niet bang hoeft te zijn ook gestraft te worden voor het doorrijden. De kans dat iemand zich meldt, is daardoor groter."

De verdachte van 18 mag alleen met zijn advocaat spreken.