D66: doorbreek taboe rond seks in verzorgingstehuizen

D66 wil het taboe rond intimiteit en seks in verzorgingstehuizen doorbreken. "Er is een vooroordeel dat de behoefte aan intimiteit en seks stopt op het moment dat je naar een verpleeghuis gaat", zegt Kamerlid Vera Bergkamp. "Uit onderzoek blijkt dat er juist een levenslange behoefte is aan seksualiteit. Het is ook onderdeel van de kwaliteit van leven."

Vanmiddag wordt er in de Tweede Kamer gesproken over een plan om de kwaliteit van verpleeghuizen te verbeteren. "Het viel ons op dat in dat hele plan de woorden 'seksualiteit' en 'intimiteit' niet voorkomen. Dat vinden we jammer en ook een gemiste kans", zei Bergkamp in het NOS Radio 1 Journaal.

Bergkamp wil dat verpleeghuizen in hun beleid rekening houden met seksualiteit, want volgens haar gebeurt dat nu vaak niet. "Denk bijvoorbeeld aan de standaard eenpersoonsbedden of het feit dat een deur niet op slot kan en dat mensen dus in en uit kunnen lopen. Dat is op zich begrijpelijk gezien de veiligheid, maar je kunt er ook rekening mee houden om seksualiteit de ruimte te geven."

Als voorbeeld noemt Bergkamp het aanpassen van het intakegesprek bij een verzorgingstehuis. Daarin zou niet meer alleen moeten worden gesproken over de zorgvorm, maar ook over de behoeftes die cliënten hebben. "En er zijn ook verpleeghuizen die ook ruimte geven om een sekswerker in te huren", zegt Bergkamp.

Niet gewend

Ingrid van Kempen, psycholoog en seksuoloog bij BrabantZorg, herkent het probleem. "Maar ouderen zijn niet gewend om over seksualiteit en intimiteit te praten. Deze generatie heeft zelf amper seksuele voorlichting gehad. Ook hebben ze vaak niet met hun partner over dit onderwerp gesproken."

Volgens Van Kempen wordt er nu vaak alleen maar over seksualiteit gesproken als er problemen zijn, bijvoorbeeld bij grensoverschrijdend gedrag.

Bewust

BrabantZorg is daarom begonnen met het bewustmaken van het personeel dat ouderen nog wel degelijk seksueel actief zijn, maar er niet over durven te praten.

Van Kempen zegt dat bij BrabantZorg ook sekswerkers worden ingezet. "Maar dan moet wel eerst de behoefte worden gezien. Dus je moet die signalen opvangen."

Dat er een behoorlijk taboe heerst, weet ook Ineke (64) die zelf "aanvullende thuishulp" biedt, zoals ze dat zelf noemt. Ze helpt mensen die zelf niet meer de mogelijkheid hebben om iemand te vinden waarmee ze intiem kunnen zijn. "Als je ouder wordt, neemt die behoefte niet af", zegt ze. De oudste cliënt die ze helpt is 92 jaar.

Volgens haar werken de instellingen niet direct tegen, "maar medewerking is ook niet altijd even goed. Vaak staan ze bepaalde handelingen niet toe. Ik kende iemand die het graag onder de douche wilde doen, maar de instelling was bang dat die meneer zou uitglijden of zich zou beschadigen."

Niet op slot

Ook zegt ze dat bij sommige instellingen de deur niet op slot kan of mag. "Dat is niet fijn. Je voelt je niet op je gemak, en de cliënt ook niet. Dat is heel naar en dat zou anders moeten."

Ineke vindt het vreemd dat er nog zo moeilijk wordt gedaan over seksualiteit bij ouderen. "Als iemand niet meer goed kan lopen, vindt niemand het raar dat die aangepaste schoenen krijgt. Maar als er problemen zijn met de seks, vinden mensen het wel raar dat er een verzorgende komt. Dat is een raar verschil."