Strijd in Polen om laatste Europese oerbos
Het laatste Europese oerbos, bij het Poolse Bialowieza, is een gebied zo groot als de provincie Utrecht. Eeuwenlang heeft de natuur er ongeremd zijn gang kunnen gaan, waardoor het nu het leefgebied is van tienduizenden dieren en planten. Een van die dieren is de zeldzame Europese bizon, de wisent.
Onlangs gaf de Poolse regering toestemming voor grootschalige houtkap, tot grote woede van natuurbeschermers wereldwijd. Ook de EU is bezorgd.
De nieuwe Poolse minister van Milieu, Jan Szyszko, heeft een wet ondertekend waarin de toegestane houtkap wordt uitgebreid van 48.000 naar meer dan 180.000 kubieke meter. Volgens de Poolse regering is dat nodig omdat een deel van de bomen wordt bedreigd door een keverplaag. De bastkever heeft het vooral voorzien op een bepaalde naaldboom, de fijnspar.
De kevers zorgen ervoor dat de sterkere bomen overleven en de zwakkere worden vervangen.
Volgens tegenstanders van de houtkap is de kever daardoor juist niet gevaarlijk voor het hele bos. "Dit soort plagen komt wel vaker voor", zegt Rafał Kowalczyk. "Het zorgt er vooral voor dat bomen die tegen deze kevers bestand zijn overleven en dat de zwakkere bomen worden vervangen. Dat is een prima werkend natuurlijk proces", aldus de directeur van onderzoekscentrum voor zoogdieren in Bialowieza in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Critici verdenken de regering van commerciële motieven. De minister van Milieu refereerde in zijn campagne al aan de waarde van het Bialowieza-bos. Toch wijst hij nu commerciële motieven van de hand. Volgens Szyszko is de fijnspar alleen geschikt als stookhout en is grootschalige kap daarom niet lucratief.
Daar wordt door tegenstanders weer tegen ingebracht dat het kapbesluit maar voor iets meer dan 50 procent voor fijnspar geldt. Ook honderden jaren oude bomen zullen volgens hen sneuvelen.
- Jeroen Wollaars / NOS
Een deel van de bomen wordt bedreigd door de bastkever - Jeroen Wollaars / NOS
- Jeroen Wollaars / NOS
- Jeroen Wollaars / NOS
Grzegorz Bielecki is hoofdboswachter van het Hajnówka Bosdistrict. Volgens hem moeten alle door de kevers vernietigde bomen eruit. "Als we niets doen lost de natuur het wel op, maar dat duurt te lang."
Het Bialowieza-woud ligt aan de grens van Polen met Wit-Rusland en beslaat meer dan 150.000 hectare. Daarvan is 17 procent sinds 1979 Unesco-werelderfgoed en daarmee beschermd natuurgebied. De kap vindt niet plaats in het beschermde deel van het bos, maar volgens critici wordt de biodiversiteit door de plannen toch bedreigd. Zij willen juist dat het beschermde gebied wordt uitgebreid.
De EU heeft de Poolse regering gewaarschuwd dat de beslissing in strijd kan zijn met het Europese programma Natura 2000, dat is opgericht om biodiversiteit in Europa te behouden en beschermen.