Simon Tahamata: de kapers hebben ons op de kaart gezet
Hij heeft een Belgisch paspoort, speelde voor het Nederlands elftal maar in zijn hart is en blijft Simon Tahamata een Molukker. Op de dag dat de Molukse gemeenschap stilstaat bij de aankomst van de eerste Molukkers in Nederland, 65 jaar geleden, blikt de oud-voetballer terug op een gewelddadige periode: de treinkapingen en schoolgijzeling.
Simon Tahamata (59) is van de tweede generatie Molukkers in Nederland. Hij is in de jaren zeventig bezig met een carrière als profvoetballer bij Ajax 1 als een groep van zijn Molukse generatiegenoten in Nederland tot twee keer toe een trein kaapt. Bij de kaping bij Wijster in 1975 vallen drie doden. De tweede kaping bij De Punt in 1977 kost aan twee gijzelaars en zes kapers het leven.
Het Molukse geweld schokt Nederland en bezorgt de Molukkers lange tijd een slechte naam. Tahamata wordt er als bekende Molukse voetballer vaak op aangesproken, maar hij begrijpt wat zijn leeftijdgenoten tot die acties drijft. ”Er zit een verhaal achter. Hoe de Nederlandse regering ons behandeld heeft, dat gaat heel ver en heel diep.” Die geschiedenis moet verteld worden, ook in het onderwijs, vindt hij.
Tahamata is de zoon van een van de 3500 Molukse KNIL-militairen die in 1951 in Nederland terechtkomen. De Molukse militairen hebben tijdens de politionele acties in voormalig Nederlands-Indië aan de kant van Nederland gevochten.
Na de onafhankelijkheid van Indonesië roepen de Molukkers op 25 april 1950 hun eigen republiek RMS uit op de Molukken. Indonesië maakt daaraan al snel een einde. De KNIL-militairen en hun gezinnen worden tijdelijk overgebracht naar Nederland met de belofte dat Nederland zich zal inzetten voor een vrije Molukse staat.
Direct na aankomst in Nederland worden de Molukse militairen ontslagen uit militaire dienst. De Molukkers wonen dicht op elkaar in barakken, ver weg van de Nederlanders, en als statenloze burgers krijgen ze een vreemdelingenpaspoort. Na verloop van tijd blijkt dat de Nederlandse belofte niet wordt ingelost en dat er geen uitzicht is op een spoedige terugkeer.
“Dat onze vaders zo zijn behandeld na alles wat ze in Indonesië voor Nederland hebben betekend, is niet netjes”, zegt Tahamata. “Dankzij de acties van de kapers wist Nederland wie wij waren en waarom wij hier waren. Zij hebben ons op de kaart gezet. Molukkers zijn een trots volk. Wij laten ons niet kleineren of in een hoekje zetten.”
Dat er bij de kapingen ook slachtoffers zijn gevallen, was volgens Tahamata moeilijk te voorkomen. “Overal waar mensen opstaan voor onrecht, vallen slachtoffers.”
Tahamata komt uit een gezin van twaalf kinderen. Hij woont de eerste jaren van zijn leven in woonoord Lunetten, op het terrein van het voormalig concentratiekamp in Vught. Het gezin verhuist later naar een Molukse wijk in Tiel.
Als getalenteerd voetballer is hij in de jaren zeventig en tachtig een boegbeeld voor de Molukse gemeenschap. Hij laat zich in die tijd tot Nederlander naturaliseren, zodat hij voor zijn voetbalcarrière naar het buitenland kan reizen. Tahamata komt ook 22 keer uit voor het Nederlands elftal.
“Ik ben blij dat ik iets positiefs voor mijn volk heb kunnen betekenen. Mijn vader heeft gevochten voor de Nederlandse driekleur. Ik deed dat ook op mijn manier, via de sport. Het Wilhelmus voor de wedstrijd heb ik altijd uit volle borst meegezongen.”
Tahamata is nu techniektrainer bij de jeugdopleiding van Ajax. Omdat hij ook profvoetballer is geweest in België, heeft hij sinds 1989 een Belgisch paspoort. Dat paspoort is voor hem niet belangrijk. “In mijn hart ben ik Molukker en daar ben ik trots op.”
NOS 65 jaar Molukkers in Nederland, 20.55-21.55 uur, NPO 2 en NOS.nl. Herman van der Zandt spreekt in de live-uitzending vanuit woonoord Lunetten met onder anderen presentator en programmamaker Rocky Tuhuteru en de broers Timisela.
