Veel geheime schikkingen over seksueel misbruik RK Kerk

De Rooms-Katholieke Kerk heeft een derde van alle bekend geworden gevallen van seksueel misbruik van kinderen door functionarissen van de kerk in het geheim geschikt onder voorwaarde van geheimhouding. Dat is gebeurd tegen het uitdrukkelijke advies van de commissie-Deetman, die het seksueel misbruik binnen de kerk onderzocht.

Dat blijkt uit onderzoek van NRC Handelsblad. De krant beschikt over interne documenten van kerkelijke instanties.

Mediation

In totaal zijn tot het begin van dit jaar 342 zaken geschikt buiten de officiële klachtenprocedure om en onder geheimhouding. In al die gevallen van seksueel misbruik blijft daardoor onduidelijk wat er precies gebeurd is en welke compensatie de slachtoffers hebben gekregen.

Bij 210 van die misbruikgevallen is de schikking met behulp van een mediator tot stand gekomen. In de resterende gevallen gebeurde dat rechtstreeks tussen de slachtoffers en de kerk. In totaal werd er volgens NRC Handelsblad bij de 342 geheime schikkingen voor 10,6 miljoen euro aan compensatie betaald.

In de met twee Oscars bekroonde film Spotlight over het onderzoek van journalisten van The Boston Globe naar seksueel misbruik door de RK Kerk in Boston, komt een sleutelscène voor waarin dit mechanisme uitgelegd wordt.

De advocaat die voor de kerk de geheime schikkingen met slachtoffers trof, vertelt de journalisten dat er van die schikkingen geen papieren sporen te vinden zijn, omdat de schikkingen via mediation tot stand gekomen zijn.

Deetman

De commissie-Deetman, die door de kerk zelf opgezet werd om het seksueel misbruik te onderzoeken, pleitte er in zijn eindrapport voor om de misbruikzaken af te handelen "met als hoeksteen openbaarheid". Daartoe werd een klachtenprocedure opgezet die wordt uitgevoerd door de in 2011 opgerichte Stichting Beheer & Toezicht.

De Stichting heeft tot 1 januari dit jaar 703 misbruikgevallen afgewikkeld waarvan aard en omvang geanonimiseerd gepubliceerd zijn. In totaal betaalden kerkelijke instanties 21,3 miljoen euro voor deze zaken. Ongeveer tweehonderd misbruikzaken moeten nog afgehandeld worden.

Verkrachtingen

In veel gevallen ging het om ernstige vormen van seksueel misbruik. 146 kinderen werden, soms langdurig, verkracht. Het jongste bekende slachtoffer werd vanaf zijn vierde verkracht door de directeur, de adjunct-directeur en twee surveillanten van kindertehuis Don Bosco in Rotterdam van Het Gezelschap De Kruisvaarders van St. Jan. Dat duurde van 1959 tot 1966.

Het meeste misbruik vond plaats op internaten en scholen. Het oudste verkrachtingsslachtoffer was 26. De verkrachtingsslachtoffers kregen samen een bedrag van acht miljoen euro uitgekeerd. De individuele vergoedingen lagen tussen de 12.500 en 100.000 euro.

Opnieuw zwijgen

In de overeenkomsten die de slachtoffers die schikten kregen voorgelegd door de verschillende kerkelijke instanties stond in veel gevallen een bepaling over strikte geheimhouding. "Partijen verbinden zich over en weer nu en in de toekomst tegenover derden zich niet negatief uit te laten over elkaar waar het betreft de totstandkoming van deze vaststellingsovereenkomst en het daaraan ten grondslag liggende."

Opnieuw zwijgen ze dus over misbruik, waarover ze van de daders ook al moesten zwijgen toen het gepleegd werd.

Openbaar maken

Een dergelijke formulering werd gehanteerd in overeenkomsten waarbij mediators van Bureau Drieluik betrokken waren: de geheime schikkingen afgesloten tussen de Maastrichtse Broeders van onze lieve vrouw onbevlekt ontvangen, de salesianen, de fraters in Utrecht en Tilburg, de Broeders van de christelijke scholen en de Broeders van de liefde. Die ordes hadden scholen en internaten.

Zowel de slachtofferorganisatie KLOKK als de Stichting Toezicht & Beheer benadrukken tegenover NRC Handelsblad het belang van het openbaar maken van de nu geheime schikkingen. Die zaken zouden steunbewijs kunnen bevatten voor procedures die nog lopen.

Er zijn 250 slachtoffers met een geloofwaardig verhaal, maar gebrek aan bewijs.

Totale kosten

De totale kosten voor de afhandeling van het misbruik zijn volgens NRC Handelsblad voor de kerk gestegen tot bijna 60 miljoen euro. Daarbij zijn de juridische kosten, de bureaukosten en mogelijk misgelopen inkomsten uit collectes niet meegenomen.