In Giri's kracht schuilt ook zijn zwakte

Als Anish Giri vrijdag in Moskou zijn zijn eerste zet doet tegen Levon Aronian, is het voor het eerst sinds 1994 dat er weer een Nederlander aan het kandidatentoernooi van het wereldkampioenschap schaken meedoet.

In die tijd werden er nog knock-out tweekampen gespeeld en Paul van der Sterren kwam toen niet ver. Hij verloor in de eerste ronde van de Amerikaanse topper Gata Kamsky hoewel hij in het begin van de match nog wel een voorsprong had genomen.

Een serieuze kandidaat voor de wereldtitel was Van der Sterren overigens niet en zijn plaatsing voor het kandidaten-toernooi van 1994 was destijds een regelrechte sensatie.

Finalist Timman, kampioen Euwe

De deelnames van Jan Timman in de jaren daarvoor waren dat niet: The best of the West - zoals onze landgenoot genoemd werd - deed in de jaren 80 en 90 drie keer meer aan de eindfase van de strijd om het wereldkampioenschap en haalde twee keer de finale van het kandidatentoernooi. Daarin verloor hij één keer van Anatoli Karpov en één keer van Nigel Short.

Omdat Short zich toen samen met wereldkampioen Gary Kasparov afscheidde van de wereldschaakbond FIDE mocht Timman in 1993 alsnog met Karpov om de gedevalueerde FIDE-wereldtitel spelen. Karpov was echter opnieuw de sterkste.

Max Euwe was in 1935 de enige Nederlander ooit die de wereldtitel veroverde door een verrassende zege op Alexander Aljechin. In die tijd was er nog geen kandidatentoernooi en zocht de wereldkampioen zelf zijn tegenstanders uit. Een belangrijke voorwaarde was dan dat een potentiële uitdager voldoende sponsorgeld voor de titelstrijd meebracht.

In 1937 verloor Euwe de wereldtitel weer in een door Aljechin bedongen revanchematch. De Tweede Wereldoorlog beroofde Euwe waarschijnlijk van jaren dat hij nog had opgekund tegen een nieuwe generatie Russische toppers onder leiding van Michael Botwinnik. Na de Tweede Wereldoorlog speelde Euwe geen rol van betekenis meer in de daaropvolgende kandidatentoernooien.

Met de pas 21-jarige Anish Giri staat schakend Nederland weer op de kaart. Samen met zeven andere wereldtoppers strijdt hij om het recht om later dit jaar in New York tegen wereldkampioen Magnus Carlsen om de wereldtitel te spelen. Giri heeft overigens een plusscore tegen de Noor; die blunderde in 2011 in Wijk aan Zee met wit de partij weg, terwijl alle andere duels tussen de twee in remise eindigden.

Volgens Giri zijn de deelnemers in Moskou aan elkaar gewaagd en heeft iedereen een kans van ongeveer 1 op 8. "Ik schat zijn kansen echter wel wat hoger in", stelt grootmeester Erwin l'Ami, de huidige nummer 5 van Nederland. "Als het veld gedurende het toernooi dicht bij elkaar blijft, zal Anish zeker zijn kansen (om het toernooi te winnen) hebben. Hij verliest door zijn solide stijl extreem zelden en hij hoeft daarom maar een paar keer te winnen om tot het laatst om de eerste plaats te strijden."

In zijn kracht schuilt volgens de kenners ook de zwakte van Giri. Partijen winnen op topniveau gaat hem niet gemakkelijk af. "En dat is in Moskou wel nodig", zegt de huidige nummer twee van Nederland Loek van Wely. "Ik zie hem daar dan ook op elke plaats eindigen, onder omstandigheden zelfs op de laatste, maar niet op de eerste plaats." Ook l'Ami ziet dat als een probleem. "Als er iemand met een enorme plusscore uit de startblokken schiet, zal het heel lastig worden", geeft hij toe.

Giri heeft zich met zijn trainer Vladimir Toekmakov en drie secondanten op Papendal op het kandidatentoernooi voorbereid. "Direct na afloop van het Tata-toernooi in januari is alles op alles gezet in de voorbereiding", aldus technisch directeur Jeroen Bosch van de schaakbond.

"Hij heeft daar ook aan zijn fysieke conditie gewerkt en een diëtist van het topsportcentrum heeft hem geholpen met zijn voedingskeuze, ook voor tijdens de partijen. Voor schakers is het ook belangrijk dat hun bloedsuikerspiegel tijdens de partij constant blijft."

Voor op schema

Giri 'hoeft' het kandidatentoernooi nog niet te winnen. "In de planning ligt hij nu duidelijk voor op schema", vervolgt Bosch. "Wij hadden hem nog niet zo snel aan de top verwacht. Maar 2015 was een geweldig jaar voor hem en zou onzinnig zijn om deze kans te laten lopen. De schaakbond heeft daarom vol op hem ingezet. Het hele trainingsbudget van 2016 is opgebruikt."