'Ik had niet echt behoefte aan muziek, totdat we het op school kregen'

• Roel Pauw

  Verslaggever

“Dit is een orkest waar je niet per se heel veel talent voor hoeft te hebben”, zegt directeur Marco de Souza. “Het belangrijkste is dat kinderen meedoen en kennis maken met muziek. Dat was tien jaar geleden ook de reden om het Leerorkest op te richten. Veel ouders vinden de muziekschool te duur. Of ze hebben gewoon niks met klassieke muziek.”

Ter gelegenheid van het 10-jarig jubileum treedt het Leerorkest vanochtend op, samen met het Philharmonisch Orkest en het koor van de Nationale Opera. Koningin Máxima zal er ook bij zijn.

Lijstje

Dinsdagmiddag zit het enorme podium van de Gashouder in Amsterdam helemaal vol. De generale repetitie. Marco de Souza begon tien jaar geleden met 24 leerlingen van een school in de Bijlmer, nu zitten er 3500 kinderen in een Leerorkest. En dat alleen al in Amsterdam, want inmiddels heeft het idee ook in andere delen van het land voet aan de grond gekregen. “We zijn begonnen op de scholen waar het het hardst nodig was, bijvoorbeeld in migrantenwijken, maar nu zitten we overal.”

De muziekinstrumenten worden gratis ter beschikking gesteld vanuit het Instrumentendepot dat in 2014 is ingesteld. De kinderen mogen zelf aangeven wat ze graag willen spelen. “Ik moest een lijstje maken van drie instrumenten. Ik had op nummer één trompet, op nummer twee slagwerk en op nummer drie cello. En het is trompet geworden”, zegt een meisje. Een klasgenoot kreeg een hoorn toebedeeld. Die stond niet op haar lijstje, maar nu vindt ze dit ook wel een heel mooi instrument.

Hoge score

De Souza kwam er tien jaar geleden achter dat kinderen vaak niet naar de muziekschool gaan omdat er geen geld voor is of omdat hun ouders geen idee hebben van klassieke muziek. Marly uit groep 8: “Ik zou denk ik niet uit mezelf naar de muziekschool zijn gegaan. Ik had niet echt behoefte aan muziek. Totdat we het op school kregen.” Nu speelt ze elke week hoorn in het orkest. Muziek en meespelen in het Leerorkest is verplicht, net zoals andere vakken op school. “Klassiek is niet echt mijn muziek, maar nu ik het zelf speel, vind ik het wel steeds leuker worden”, zegt een jonge hoboïste.

Sommigen zeggen dat ze met muziek stoppen zodra ze van de basisschool af zijn, maar anderen willen wel graag doorgaan. “Dat geldt voor zeventien procent van de kinderen die via een leerorkest kennis hebben gemaakt met een instrument”, zegt De Souza. “Dat is een behoorlijk hoge score.”

Veel lol

Ouders vragen vaak al na een week of hun kind talent heeft. “Eigenlijk is dat een beetje raar, want je kind leert ook schrijven op school en je vraagt dan niet na een week of je kind misschien de nieuwe Harry Mulisch is. Ieder kind kan wel iets en we componeren de muziek ook zo dat de kinderen meteen al een beetje kunnen meespelen in het orkest. Ook al kennen ze nog maar twee of drie noten.”

Sommige kinderen komen ook niet heel veel verder tijdens het O fortuna van Carl Orff of de Habanera van Bizet, maar dat maakt niet uit. Ze spelen hun bescheiden partij met overgave en ze doen het vanmiddag natuurlijk ook niet alleen.

Het Philharmonisch Orkest blaast en strijkt mee en dan klinkt het allemaal een stuk professioneler. Iedereen heeft er enorm veel lol in, ook Tania Kross die een paar stukken meezingt. Van 11.00 tot 12.00 uur is het concert te volgen op www.orkest.nl/live