Abortuswetgeving in Texas kluif voor Hooggerechtshof VS
“Stop the sham! Stop the sham!” scanderen honderden demonstranten op de trappen van het Amerikaanse Hooggerechtshof. Een schijnvertoning vinden ze het, de wet die Texas in 2013 aannam om het abortusproces veiliger te laten verlopen. Vandaag hoorde Amerika’s hoogste rechtbank de argumenten van de voor- en tegenstanders van deze controversiële wet. Een belangrijke dag voor de Amerikaanse rechtspraak, in meerdere opzichten.
Niet alleen is het voor het eerst in ruim 20 jaar dat de hoogste rechters zich buigen over de grondwettelijkheid van de eisen die Texas stelt aan een abortusprocedure. Het is ook nog eens de eerste grote zaak die het Hof behandelt sinds het overlijden van rechter Antonin Scalia.
Samenwerking
Het Hooggerechtshof hoorde vandaag voor- en tegenstanders van een Texaanse wet. Daarin stelden de conservatieve beleidsmakers een aantal voorwaarden op waar abortusklinieken zich aan moeten houden. Aanleiding was de dood van drie baby’s en een patiënte in een kliniek in Philadelphia. De strengere wetgeving moest de veiligheid en gezondheid van Texaanse vrouwen garanderen.
Artsen die abortussen willen uitvoeren, moeten volgens de wet een speciale samenwerking met een lokaal ziekenhuis aangaan. Mocht er iets fout gaat tijdens de ingreep, dan kunnen de patiënten snel naar de eerste hulp van dat ziekenhuis worden gebracht. Probleem is alleen dat veel ziekenhuizen niet bereid zijn deze hulp te verstrekken aan abortusartsen. Hierdoor is het voor de klinieken moeilijk is om aan de wettelijke eis te voldoen.
Een andere eis is dat de iedere abortuskliniek een high-tech operatiezaal heeft, vergelijkbaar met die in een ziekenhuis. Hierbij horen regels over de afmetingen van de ruimtes, deuren, de benodigde opleiding van het personeel en medicijngebruik.
De meeste abortusklinieken zijn non-profitorganisaties en volledig afhankelijk van giften. Zij hebben vaak het geld niet voor zulke aanpassingen.
De vrouwenrechtenorganisatie en hoofdeiser in de rechtszaak, Whole Woman’s Health zegt dat zulke maatregelen medisch gezien onnodig zijn. Een abortus is volgens de eisers een zeer veilige ingreep die niet uitgevoerd hoeft te worden in een operatiezaal.
Vuil trucje
Voor de demonstranten buiten het Hooggerechtshof is het een duidelijke zaak. Deze restricties zijn een bewuste strategie van conservatieve politici en maken het moeilijker voor vrouwen om abortus te plegen.
“Het is een vuil trucje. Het zijn leugenaars. Ze presenteren zich als mensen die de gezondheid van vrouwen beschermen. Terwijl ze miljoenen mensen de toegang tot gezondheidszorg onthouden”, zo zegt de 25-jarige student Rory O’ Brien.
Impasse
Hoe hard de 'pro-choice'-demonstranten buiten ook schreeuwen, binnen staat de uitkomst van de rechtszaak verre van vast. Door de dood van rechter Antonin Scalia zitten er momenteel maar acht in plaats van negen rechters in de rechtbank, wat de kans op een impasse vergroot.
De vier progressieve rechters moeten hun collega Anthony M. Kennedy ervan weten te overtuigen dat Texas het abortusklinieken onnodig moeilijk maakt om hun werk te doen.
Wat lastig kan worden want rechter Kennedy is niet bepaald een voorstander van abortus. Hij stemde in zijn carrière nog maar één keer tegen restricties voor abortusbehandelingen. Al liet hij tijdens de hoorzitting wel blijken dat de liberale rechters een punt hebben en erkende hij dat Texas een probleem heeft als een groot deel van de klinieken zouden moeten sluiten door de restricties.
Mocht Kennedy zich toch niet bij zijn liberale collega’s voegen, dan zal de stemming hoogstwaarschijnlijk in een gelijke stand eindigen. Dan blijft de uitspraak van een lagere rechtbank staan, die oordeelde dat de voorwaarden die Texas oplegt niet in strijd zijn met de grondwet.
Andere staten kunnen deze uitspraak dan als richtlijn gebruiken en zo hun eigen abortusklinieken ook meer restricties opleggen. Dit heeft grote gevolgen voor de toekomst van de vrouwen in heel Amerika, stellen betrokken vrouwenrechtenorganisaties.