'El Niño veroorzaakt een waaier van catastrofes in Madagaskar'

Angst voor honger overheerst in Madagaskar, een enorm eiland ten oosten van Afrika. De voedselveiligheid van de bevolking is in gevaar door het weerfenomeen El Niño. Op Madagaskar veroorzaakt dat nu vooral extreme droogte.

"Dit is al een kwetsbaar land, 92 procent van de mensen leeft van minder dan twee dollar per dag. En ieder jaar wordt Madagaskar getroffen door droogte of door een overstroming of cyclonen. We hebben gemiddeld twee cyclonen per jaar hier", vertelt Willem van Milink-Paz. Hij is de Nederlandse landendirecteur van het Wereld Voedsel Programma (WFP) van de Verenigde Naties.

Droogte

Tijdens een reis schetst correspondent Kees Broere het verdorde landschap van het eiland: verpieterde maïs, mislukte oogsten, het zand dat lijkt op een woestijn. Geen wolk aan de hemel. Dat is de natuur. De bevolking kapt massaal bomen en draagt zo ook bij aan de droogte.

Volgens een regionale bestuurder zijn de mensen daardoor bezig zichzelf te vernietigen, "dat is het grote probleem." En de regen blijft voorlopig uit. "We gaan richting een hongersnood. Hoe overleven we dit tot mei, als het dan pas gaat regenen?", verzucht hij.

Slechter

"Het fenomeen El Niño zegt de inwoners van Madagaskar niets", zegt Bartholdy Andrianjarasoa van het WFP, "maar wat ze wel heel goed weten, is dat de situatie steeds slechter wordt door de droogte. Veel erger dan in voorgaande jaren."

"Door de verandering van het klimaat, versterkt door El Niño, krijgt Madagaskar een waaier van catastrofes over zich heen", vertelt het hoofd van de rampenbestrijding aan Broere. "De bevolking kent veel veerkracht, dat wel." Bij een betonnen plaat die bedoeld is om water op te vangen, ziet Broere de bewoners stenen hakken om waterbassins te vernieuwen. Ze hopen op regen.

Kinderen

De kinderen van Madagaskar zijn het meest kwetsbaar. Op een lagere school in het droge en stoffige zuiden treft correspondent Kees Broere een vrolijk zingende klas. Dankzij het WFP krijgen zij in ieder geval één redelijke maaltijd per dag. Daarom hebben ze volop energie. Nu nog wel.

Temperatuurstijging

De El Niño die nu heerst is anders dan anders, zegt weerman Peter Kuipers Munneke . "De Grote Oceaan en de Indische Oceaan zijn eigenlijk één grote weerzone. Als de Grote Oceaan veel warmer is, zoals nu, dan is de Indische Oceaan dat ook. En dat betekent niet zozeer dat het droger is op wereldschaal, maar de regen valt elders. In de oceanen en op het land blijft het droog. Je kon het zien aankomen. Meteorologen wisten afgelopen zomer al dat Oost-Afrika nu in de problemen zou zitten."

Ongehoord

Hoewel niet iedereen het erover eens is hoe je El Niño moet meten, is deze volgens de meeste metingen de heftigste ooit. De vorige echt zware was in 1997. "Wat je rond afgelopen kerst zag was een temperatuurstijging van het zeewater van vier graden op sommige plekken". Dat is ongehoord volgens Kuipers Munneke. "Het weer is daardoor een half jaar lang totaal van slag. Dit is een El Niño waar we het nog jaren over zullen hebben."