'Mensen met studieschuld krijgen onverantwoord hoge hypotheken'
Studieschulden worden vaak niet meegenomen in een hypotheekaanvraag. Daardoor kunnen mensen die zo'n schuld hebben soms veel meer geld lenen voor het kopen van een huis dan verstandig is, waarschuwt Vereniging Eigen Huis (VEH).
"Stel: je verdient 40.000 euro bruto per jaar. En je hebt een studieschuld van 30.000 euro. Dan kun je een hypotheek van 138.000 euro krijgen", aldus Hans André de la Porte van VEH. "Maar als je die schuld niet meerekent, is dat ruim 170.000 euro."
Omdat de schulden niet geregistreerd worden bij het Bureau Kredietregistratie (BKR) in Tiel kunnen hypotheekadviseurs nergens zien of hun klant een studieschuld heeft. Of de schuld uiteindelijk toch wordt meegerekend, hangt vooral af van de voormalige student en de adviseur, volgens André de la Porte. En zij maken er niet altijd melding van.
Een gok
"Nu heb je de keuze om informatie te verzwijgen, als je graag een lening wilt", zegt Peter Hermsen, woordvoerder van Bureau Kredietregistratie. En dat kan steeds problematischer worden, zegt hij. "Met het nieuwe leningsstelsel wordt de gemiddelde studielening steeds hoger. Die gaat van 15.000 euro naar 21.000 euro per student."
André de la Porte: "Studenten gokken erop dat ze in de komende jaren meer gaan verdienen, waardoor ze geen probleem zullen hebben om straks die extra schulden af te betalen. Maar het is ook onwetendheid. Velen realiseren zich niet dat je de schuld moet melden."
Truc
Niet alle hypotheekadviseurs vragen of hun klanten nog een studieschuld moeten afbetalen. Sterker nog, ze adviseren hun klanten om de lening niet mee te laten rekenen, als ze die wel hebben, aldus André de la Porte.
"Sommige hypotheekadviseurs wijzen hun klanten op een truc. Volgens de regels van de Nationale Hypotheekgarantie hoef je een financiële verplichting die pas over een jaar of later begint, niet mee te tellen bij je aanvraag."
Als afgestudeerd student kun je er voor kiezen om na een jaar of nog later te beginnen met de aflossing van je studieschuld. Zo kun je ervoor zorgen dat die niet wordt meegerekend, ook als de schuld bij het aanvragen wel bekend is, verklaart André de la Porte.
Niet gemeld
Bewust of niet, uiteindelijk meldt 39 procent van de mensen met een studieschuld die niet als ze een hypotheek aanvragen, blijkt uit cijfers van het BKR.
"Daar gaat het mis", zegt André de la Porte. "Het is natuurlijk wel een verplichting. Je aflossing gaat in de toekomst fors omhoog. Als je niet veel meer gaat verdienen, creëer je een betalingsprobleem. Dan heb je eigenlijk een te hoge hypotheek genomen."
Net als de VEH pleit het BKR er daarom voor om ook studieschulden verplicht in het register op te nemen. "Dat bedrag kun je gewoon niet nog een keer lenen", aldus André de la Porte.
Weegt minder
Overigens zijn er wel richtlijnen voor het wegen van een studieschuld bij een hypotheekaanvraag. Om pas-afgestudeerden niet te veel in de weg te zitten bij de aankoop van een huis, telt de schuld minder zwaar dan andere kredieten. Onder het nieuwe leenstelsel hebben de banken die wegingsfactor na overleg met het ministerie van OCW in 2014 zelfs verlaagd van 0,75 procent naar 0,45 procent.
Dat betekent dat banken volgens de nieuwe weging ervan uitgaan dat iemand met een studieschuld van 10.000 euro een maandlast heeft van 45 euro in plaats van 75 euro. Diegene kan daardoor meer lenen.
Al verplicht
Volgens het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) zijn de bestaande regels al voldoende om mogelijke betalingsproblemen te voorkomen. "Hypotheekverstrekkers en banken hebben de zorgplicht om overfinanciering te voorkomen en zijn wettelijk verplicht om informatie te verzamelen", aldus woordvoerder Michiel Hendrikx. "Wie de hypotheek aanvraagt heeft ook de plicht om die informatie te geven."
Daar kunnen banken en hypotheekadviseurs gewoon dwingend in zijn, zegt Hendrikx. "Je kunt vragen om een uitdraai van DUO. Iedere oud student kan zelf een printje maken en aan zijn bank geven. Als hij of zij geen informatie wil geven kunnen ze een hypotheek ook gewoon weigeren."
Dat die regels in de praktijk niet blijken te voldoen, betekent niet dat het een goed idee is om studieschulden bij het BKR te gaan bijhouden, volgens Hendrikx. "Aan wel registeren zitten ook een hoop nadelen. Een registratie bij het BKR kan een afschrikkende werking hebben. We willen het juist voor iedereen toegankelijk houden om te lenen. Zodat iedereen kan blijven studeren."