Over systeembiologie en bio-informatica
Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink
De genetische verschillen tussen mensen zijn vaak zo klein, dat individuele voedingsadviezen op basis daarvan in de meeste gevallen nog heel moeilijk zijn. TNO doet mede daarom veel onderzoek naar preventie, therapie en voeding op maat. Daartoe wordt er gekeken naar de effecten van voeding en geneesmiddelen op de menselijke stofwisseling.
De stofwisseling is een uiterst ingewikkeld systeem. Met moderne onderzoekstechnieken kan dat systeem in zijn totaliteit bestudeerd worden. Dat heet systeembiologie.
Chronische ziekten
Dankzij de moderne technieken komen er grote hoeveelheden informatie beschikbaar die met bio-informatica verwerkt worden. Ben van Ommen van TNO is de voortrekker op dit gebied. Hij geeft leiding aan een team van dertien bio-informatici. Die onderzoeken bijvoorbeeld de relatie tussen voeding en chronische ziekten. Voeding is van grote invloed op het al dan niet ontstaan van veel chronische ziekten.
Lees ook: Voeding op maat dankzij genenpaspoort
TNO doet veel onderzoek naar de relatie tussen voeding en gezondheid. Onder meer door met een glucosetest te kijken hoe alle 23.000 bekende menselijke genen reageren op een fikse dosering glucose. Als dat bekend is, kan voorspeld hoe iemand met een bepaald genetisch profiel zal reageren op een bepaald voedingsmiddel.
Biomarkers
Verder wordt er veel onderzoek gedaan naar biomarkers, stoffen die kunnen verraden of een persoon goed of slecht gaat reageren op voedingsstoffen of medicijnen.
TNO doet ook onderzoek naar voedingssupplementen. Hoeveel moet een oudere, een jongere, een man of een vrouw, of een sporter daarvan nemen om een gunstig effect te bewerkstelligen? Dat onderzoek gebeurt tot nu toe door een doelgroep vast te stellen en dan door middel van tests uit te zoeken wat de ideale dosering is.
TNO draait het om. Het instituut kijkt naar het bloedplasma van een individu en koppelt daar een persoonlijk advies aan. Een vriend van Van Ommen doet dat in Zwitserland in een kliniek al op commerciële basis.
Internetbedrijven
Als iedereen zijn eigen genenpaspoort heeft, ben je er natuurlijk nog niet. Gaan farmaceutische bedrijven van hun geneesmiddelen talloze varianten aanbieden en levensmiddelenproducenten van hun producten? Van Ommen denkt van niet. Internetbedrijven zullen in dat gat springen en speciale producten slijten aan mensen die eerst hun genetische profiel hebben laten maken.
Er is tenminste één verzekeraar erg geïnteresseerd in het genenpaspoort. Welke dat is, is nog onbekend.
Ethiek
Op 21 december jl. publiceerde het Centrum voor Ethiek en Gezondheid (CEG), een samenwerkingsverband van de Gezondheidsraad en de Raad voor Volksgezondheid, een signalement over de beloftes (winst bij diagnostieke, behandeling en preventie van ziekten) en risico's (ongewenste informatie over gezondheidsrisisco's, problemen bij afsluiten verzekeringen), verbonden aan de razendsnelle ontwikkelingen in de genoomtechnologie.
Vanavond kunt u in het Acht Uur Journaal kijken naar een reportage over de ontwikkeling van een genetisch paspoort. Verslaggever Marieke de Vries ging kijken bij TNO en sprak onder andere met onderzoeker Ben van Ommen.