Mein Kampf na 70 jaar weer te koop in Duitsland

Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog is in Duitsland een nieuwe editie van Adolf Hitlers Mein Kampf verschenen. Tot dusver hield de deelstaat Beieren dat tegen, maar sinds 1 januari rust geen auteursrecht meer op het boek.

Duitse wetenschappers hebben de nieuwe uitgave voorzien van commentaar en uitleg. Daardoor omvat het boek 2000 pagina's, ruim drie keer zo veel als eerdere edities.

In tegenstelling tot in Nederland was de verkoop van Mein Kampf in Duitsland niet verboden, maar de deelstaat Beieren, die de auteursrechten had, heeft er alles aan gedaan om tegen te houden dat het boek op de markt kwam. Nu Hitler ruim 70 jaar dood is, is het auteursrecht vervallen en mag iedereen het boek publiceren.

De Duitse minister van Onderwijs Wanka juicht de heruitgave toe. Ze denkt dat de nieuwe versie oude mythes rond het boek kan ontmaskeren. "Leerlingen kunnen nu zelf lezen welke criminele standpunten Hitler erop nahield."

Ook de Joodse Raad in Duitsland is tevreden met de heruitgave, omdat die kritisch is. "De wetenschappers tonen met het boek aan welke grillige theorieën en stellingen Hitler had", zegt voorzitter Josef Schuster. Zonder de nieuwe publicatie zouden er alleen edities van voor het einde van WO II online of in tweedehandsboekenwinkels in Duitsland te vinden zijn. En die zijn niet kritisch.

Schuster houdt er wel rekening mee dat Hitlers opvattingen in rechts-extremistische kringen terechtkomen, maar volgens hem is het juist in deze tijd - met de opkomst van het rechts-populisme en anti-islambeweging Pegida - belangrijk om Hitlers denkbeelden bespreekbaar te maken. "Geluiden die tegenwoordig uit rechts-extremistische kringen komen, zijn ook in Mein Kampf te vinden", zegt hij.

Rusland is minder blij met de publicatie van de nieuwe Mein Kampf. Zo'n 27 miljoen Russen kwamen in de Tweede Wereldoorlog om het leven. Het was daarmee het zwaarst getroffen land.

"Als ik het in Duitsland voor het zeggen had gehad, had ik er nog eens goed over nagedacht", zegt oud-president Michail Gorbatsjov. Hij ziet nut en noodzaak van een nieuwe publicatie niet in.

Konstantin Dolgov, die zich op het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken bezighoudt met mensenrechten, noemt het "een vreemde manier van strijden tegen het opkomende neonazisme in Europa".

In Rusland is het verspreiden van extremistisch materiaal zoals Mein Kampf bij wet verboden. Onderhands wordt het boek echter al heel lang als collector's item verkocht.

Hitler scheef Mein Kampf voor het grootste deel in 1924 toen hij in de gevangenis van het Duitse Landsberg zat, nadat hij voor landverraad was veroordeeld. Hij werd bij het schrijven bijgestaan door Rudolf Hess, die later de plaatsvervanger van de nazi-leider werd.