Wie is Michail Chodorkovski?

Michail Chodorkovski, ooit kortstondig de rijkste man van Rusland, zit al meer dan zeven jaar vast. Officieel omdat hij voor honderden miljoenen aan olie van de staat stal. Maar mensenrechtenactivisten zijn ervan overtuigd dat de Russische justitie vooral achter hem aanzit omdat hij voormalig president Poetin te veel voor de voeten liep.

Acht miljard dollar zou het vermogen van Chodorkovski zijn geweest, toen hij in 2003 opgepakt werd. Hij richtte als één van de eersten in Rusland een private bank op, Menatep, en was eigenaar van het op één na grootste oliebedrijf van Rusland Yukos.

Gewetenloze zakenman

Chodorkovski profiteerde in de jaren '90 van de chaos die in Rusland heerste na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Hij kocht Yukos voor een prikkie, zo'n 350 miljoen dollar. Het bedrijf werd meer dan 40 miljard dollar waard.

Uit die tijd stamt het beeld van de gewetenloze zakenman. Chodorkovski zou nog er agressievere methoden op na hebben gehouden dan zijn mede-oligarchen.

Activist

Maar er is ook een ander beeld van Chodorkovski. Het beeld dat mensenrechtenactivisten graag in stand houden, dat van voorvechter van de democratie. Chodorkovski gaf financiële steun aan oppositiepartijen en ging in debat met president Poetin. Hij zou zelfs plannen hebben gehad om z'n bedrijven op te geven en zelf de politiek in te gaan.

Maar oktober 2003 komt er een eind aan het succesverhaal Chodorkovski. Hij wordt opgepakt op verdenking van belastingontduiking. Zijn bedrijven worden overgenomen door staatsbedrijven. Poetin is van z'n plaaggeest bevrijd, hoewel die plaaggeest vanuit de gevangenis doorgaat met het bekritiseren van het beleid van de president.

December 2010

December 2010 staat Chodorkovski opnieuw voor de rechter, dit keer omdat hij alle olie die Yukos heeft geproduceerd, gestolen zou hebben. Poetin - inmiddels geen president meer maar premier - is al voordat de rechter heeft geoordeeld duidelijk: "een dief moet de gevangenis in." Het werpt vragen op over de onafhankelijkheid van de rechtspraak in Rusland.

Poetin krijgt wel z'n zin. Michail Chodorkovski wordt veroordeeld en zit ook de komende jaren nog vast.