Gelukkige Nederlanders pessimistisch over toekomst

Nederlanders zijn tevreden over het leven in het algemeen, maar maken zich zorgen over de toekomst. Zij geven hun eigen situatie een 7,8, maar vrezen dat de volgende generatie het moeilijker krijgt dan zijzelf. De Nederlander is daar somberder over dan burgers in de meeste andere Europese landen.

Dat blijkt uit de nieuwe editie van De sociale staat van Nederland, het rapport waarin het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) iedere twee jaar bekijkt hoe het gaat met de Nederlandse bevolking.

Eenoudergezinnen

Centraal in dit rapport staat de vraag in hoeverre de crisis nog doorwerkt nu het economisch steeds beter gaat. Twee jaar geleden stelde het SCP vast dat de kwaliteit van leven voor het eerst in dertig jaar was verslechterd. Die verslechtering heeft zich sindsdien niet voortgezet, al is de koopkracht van verschillende groepen nog niet terug op het oude peil.

Wel ademt het rapport aanhoudende zorg over de positie van de 'kwetsbare burgers'', de mensen die het meest te lijden hebben gehad onder de crisis. Het gaat daarbij om ongeveer een vijfde van de bevolking. Groepen met extra veel kans op een kwetsbare positie zijn eenoudergezinnen, niet-westerse migranten en huishoudens die in een achterstandswijk wonen.

Maar over het algemeen gaat het dus goed met de Nederlanders: zij verkeren in meerderheid in goede gezondheid, hun levensverwachting blijft omhoog gaan en ook hun opleidingsniveau stijgt steeds verder. Dat laatste geldt vooral voor meisjes. In het onderwijs is de voorsprong van jonge vrouwen (25-34 jaar) op hun mannelijke leeftijdgenoten de afgelopen tien jaar verdrievoudigd.

Criminaliteit is veel minder een zorg vanwege de afnemende misdaadcijfers. Dat meldt niet alleen de politie, maar ook burgers zelf in onderzoeken.

Waarom dan toch die bezorgdheid over de langere termijn? Volgens het SCP zou dat onder meer te maken kunnen hebben met juist het feit dat Nederlanders het gevoel hebben dat zij in een welvarend land leven waar zaken goed zijn geregeld. "We hebben veel te verliezen", zegt directeur Kim Putters.

Het SCP-onderzoek liep tot februari van dit jaar, dus voor de grote vluchtelingenstroom naar Europa op gang kwam. Nummer 1 bij de kwesties waar de politiek zich volgens het publiek op zou moeten concentreren was in dat onderzoek de gezondheidszorg.

Inmiddels is dat thema volgens SCP-directeur Putters voorbijgestreefd door de vluchtelingenproblematiek. "Heel veel mensen maken zich daar zorgen over; je ziet in recent onderzoek dat Nederlanders het als probleem nummer 1 zien."

Tolerantie onder druk

Het beeld van moslims is de laatste tien jaar in Nederland volgens het SCP sterk verbeterd, hoewel de tolerantie inmiddels wel onder druk staat, aldus Putters. Vond in 2004 nog maar een derde van de ondervraagden dat de meeste moslims respect hebben voor anderen; begin dit jaar was dat ruim de helft.