'Wet Aanpak Schijnconstructies dupeert kwetsbaren'
De Wet Aanpak Schijnconstructies, die op 1 januari wordt ingevoerd, kan voor veel mensen bijzonder nadelig uitpakken. Het gaat om mensen die vaste lasten, zoals huur en zorgpremies, laten inhouden op hun salaris. In Nederland doen tienduizenden mensen dat, vooral mensen die in een sociale werkvoorziening werken of in de schuldsanering zitten.
Maar door de Wet Aanpak Schijnconstructies mogen werkgevers huurpenningen en zorgpremies niet langer rechtstreeks overmaken naar bijvoorbeeld woningcorporaties en zorgverzekeraars. Een breed front van belangenorganisaties, waaronder gemeenten en sociale diensten, wil dat de wet wordt aangepast.
Minimumloon
De nieuwe wet is in het leven geroepen door minister Asscher van Sociale Zaken. Hij wil voorkomen dat bedrijven arbeidskrachten uit Polen en andere Oost-Europese landen minder dan het minimumloon betalen.
Daardoor zouden die goedkope werknemers namelijk Nederlanders kunnen verdringen op de arbeidsmarkt. Dat gebeurt op dit moment onder meer in de tuinbouw, de bouw en de transportsector.
Door de nieuwe wet is de hoofdopdrachtgever verantwoordelijk voor het naleven van cao-afspraken. Dat betekent onder meer dat hij ten minste een minimumloon rechtstreeks moet overmaken op de rekening van de werknemer.
Geen leefgeld
Maar dat treft tegelijk een grote groep kwetsbare Nederlanders, waarschuwt Joke de Kock, voorzitter voor de Nederlandse Vereniging voor Schuldhulpverlening (NVVK). "Er zijn in Nederland gewoon heel veel mensen die moeite hebben om met geld om te gaan. Omdat ze bijvoorbeeld de financiële vaardigheden missen, of omdat er veel schuldeisers op de stoep staan."
Op dit moment is het nog zo dat deze mensen bijvoorbeeld hun vaste lasten direct door hun werkgevers kunnen laten betalen. Alleen het geld dat dan overblijft gaat naar de rekening van de werknemer, aldus De Kock. Ook kan het zijn dat zij geen rekening op eigen naam hebben, en hun salaris naar de rekening van een kredietbank of gemeente gaat, waar ze leefgeld kunnen krijgen.
Volgens De Kock kan dat straks niet meer, omdat werkgevers salarissen alleen nog maar mogen overmaken naar een bankrekening die op naam van de werknemer staat.
Daarnaast zal het voor mensen zonder eigen rekening niet altijd een goed idee zijn om er een te openen. Zo kunnen banken instromend geld volledig gebruiken om schulden af te lossen. Wie bijvoorbeeld 2000 euro rood staat en 1500 euro salaris ontvangt, houdt dan niets over om zijn vaste lasten van te betalen. Via een kredietbank zijn juist meer geleidelijke aflossingen mogelijk.
De Kock schat dat tussen 50.000 en 80.000 mensen door de nieuwe wet worden getroffen.
Adequate hulp
Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) wordt het probleem voor schuldhulpverlening niet opgelost door de nieuwe wet. De organisatie zegt dat gemeenten niet langer adequate hulp kunnen bieden aan mensen die in de schuldsanering of in het budgetbeheer zitten.
Johan Kruithof (PvdA), wethouder Werk en Inkomen in Apeldoorn en voorzitter van het bestuur van de sociale werkvoorziening in die regio, voorziet "rampzalige gevolgen voor veel kwetsbare mensen" als de wet niet wordt aangepast.
De VNG eist daarom, in samenspraak met een aantal organisaties, dat Asscher een wetswijziging doorvoert. Alleen op die manier komen de kwetsbaarste mensen niet nog verder in de problemen, schrijven zij.
Minister Asscher laat weten dat het niet zijn bedoeling is om het werk dat wordt gedaan om mensen die in de schulden zitten te helpen, onmogelijk te maken. Hij onderzoekt of de bestaande werkwijze in de schuldhulpverlening kan blijven bestaan. en stuurt daarover voor 1 december een brief aan de Tweede Kamer.