Orkater ontrafelt het charismatische kwaad van Charles Manson

• Jeroen Wielaert

  Verslaggever

Op zoek naar de essentie van het kwaad was Willem Holleeder te dichtbij en te gewoon voor Lars Doberman. De jonge theatergroep van Orkater kwam uit bij een iconische duivel: Charles Manson. Ze hebben de beruchte naam heel licht veranderd. De Familie Mansøn heet het stuk dat zondagavond in première gaat in de Haarlemse Toneelschuur.

De naam Charles Manson (1934) is verbonden met de donkerste kanten van de sixties, het tijdperk van love, peace and happiness. Hij was de charismatische voorganger van een gewelddadige sekte die huishield in Californië, The Manson Family. Hij hield zijn gevolg voor dat de wereld spoedig zou vergaan.

Manson en z'n volgelingen cultiveerden een stelsel van angst en geweld dat in de nacht van 8 op 9 augustus 1968 leidde tot de moord op Sharon Tate. De blonde actrice, partner van regisseur Roman Polanski, was acht maanden zwanger. Manson ging levenslang de gevangenis in en houdt tot de dag van vandaag vol dat hij onschuldig is.

De Familie Mansøn is het tweede stuk van Doberman. Zijn debuut was in 2013 op Oerol Een Bebopverhaal, over jazzlegende Chet Baker. Opnieuw hebben Reinout Scholten van Aschat, Matthijs van de Sande Bakhuyzen, Mattias van de Vijver en Jip van den Dool zich dus laten inspireren door een beroemdheid van ver van hun geboorte. Ze kregen daarbij de assistentie van vormgever Jochem van Laarhoven. Suze Milius deed de regie van het moderne spel over de regisseur van het kwaad.

Geheel volgens de muzikale Orkater-traditie opent het viertal stevig met een rocksong over de familie. Dan gaan ze aan tafel voor de verbeelding van Mansøns ongelukkige jeugdjaren. Zo ontrolt zich een muziektheaterstuk vol verhaalflarden en flashbacks. Het wordt een zoektocht naar het wezen van het kwaad tussen voortdurend schuivende panelen en met het omdraaien van vloerdelen met oude zwart-witfoto’s.

Mansøn wisselt voortdurend van speler. De moord op Tate zien de toeschouwers op politieopnamen van na de daad. Doberman heeft voor deze omweg gekozen in plaats van de verschrikking nog eens bloederig na te bootsen.

Na de try-out van donderdag zeiden enkele jonge vrouwen dat ze de voorstelling niet hadden begrepen, het is allemaal te ver voor hun tijd. De theatergroep geeft op dat punt te weinig historische context. Ze willen een stuk spelen over de duivel die in elke samenleving schuilgaat en die zowel afschuw als bewondering wekt. Scholten van Aschat kent het misverstand: tijdens de voorbereiding heeft hij de vraag gekregen of ze bezig waren met een stuk over Marilyn Manson, de Amerikaanse popster die ook graag shockeert.