Vandaag 85 en almachtig in de Formule 1

Zijn naam is onlosmakelijk verbonden met de Formule 1: Bernie Ecclestone. De man die de koningsklasse van de autosport omturnde tot het hedendaagse circus en er een miljardenmachine van maakte, viert woensdag zijn 85ste verjaardag. Een portret van een man die niet in drie woorden te vangen is.

"Eigenwijs. Keihard. Gedreven. Eigengereid. Gevat. Sluw. Geslepen. Scherp. Maar bovenal een ontzettend gewiekste zakenman." Het is volgens NOS-verslaggever Louis Dekker allemaal van toepassing op Ecclestone. "De Formule 1 zoals die nu is, daar verdient hij de credits voor. En er is binnen de autosportwereld niemand die dat betwist."

Teambaas Brabham

Ecclestone bouwde zijn imperium zorgvuldig op. Zijn eigen carrière als coureur mislukte, simpelweg omdat hij over te weinig talent beschikte. Maar zo makkelijk kwam de Formule 1-wereld niet van hem af. Als zaakwaarnemer van andere coureurs verdiende hij goed geld. Zo goed, dat hij in de jaren 70 besloot om het raceteam Brabham te kopen.

"Vanaf dat moment ging het hard", vertelt Dekker. "Hij groeide door en werd belangenbehartiger van alle F1-teams. Hij verschafte zichzelf een machtspositie, creëerde eigenlijk zijn eigen plek. De teams zijn blij met hem, want hij heeft de sport professioneel gemaakt en dus wordt er geld verdiend."

Maar hoe zorgde Ecclestone ervoor dat de sport die in die jaren vooral geldverslindend was, geld ging opleveren? Er zaten weliswaar stickers van sponsoren op auto's, maar daar hield het wel zo'n beetje mee op. Er moest iets gebeuren.

Verkoop van tv-rechten

Ecclestone besloot dat er vanaf dat moment flink betaald moest worden om een grand prix te mogen organiseren. Daarnaast wist hij de tv-rechten van de races voor miljoenen te verhandelen. Vooral met dat laatste sloeg Ecclestone een grote slag. De Formule 1 veranderde in een winstmachine.

Dekker: "Daar komt de slimme en keiharde zakenman in Ecclestone om de hoek kijken. Hij weet feilloos waar de mogelijkheden zitten. Hij ziet overal miljoenen en harkt ze vervolgens ook bij elkaar."

En als er geen miljoenen beschikbaar zijn, zoals op het circuit van Zandvoort in de jaren 80 geval was, verdwijnt die grand prix 'gewoon' van de kalender.

Ecclestone groeide op die manier uit tot een icoon binnen de Formule 1. Onomstreden is hij echter niet gebleven. Hij raakte betrokken bij smeergeldaffaires en kleunde ook op andere fronten enkele keren flink mis. "Als je de sport veertig jaar lang naar je hand zet, ga je vanzelf geloven dat je alles goed doet", meent Dekker.

Schimmige deals

"Hij bouwt economische bruggen, zorgt voor dollartekens in de ogen bij overheden en bedrijven. Maar uiteindelijk is Ecclestone degene die er met de dollars vandoor gaat. Hij is keihard, sluw en geslepen. Als hij onderhandelingen leidt, dan rolt hij er meestal als winnaar uit."

"Ecclestone heeft de afgelopen decennia vaak de schijn tegen gehad en schimmige deals gesloten. Er hing hem een paar keer een gevangenisstraf boven het hoofd. Maar als puntje bij paaltje kwam, ontsprong hij steeds de dans. Desnoods door middel van het overmaken van tientallen miljoenen."

Zo is het beeld ontstaan van een man die enerzijds een groot succes heeft gemaakt van het Formule 1-circus en anderzijds vijanden heeft gemaakt door zijn manier van zaken doen. Dekker: "Aan het eind van de rit heeft hij meer goede dan kwade dingen gedaan. Anders was hij intussen wel eruit gewipt. Er is niemand die zegt: je bent nu 85, je moet eruit."

Wereldleiders in de telefoon

De grote vraag is, wat er gebeurt als het tijdperk Ecclestone voorbij is? "Dat houdt de gemoederen wel bezig. Een van de huidige teambazen doorschuiven, zoals Ecclestone zelf deed, dat kan bijna niet. Die staan niet voldoende boven de partijen. Iemand van buiten de Formule 1? Die heeft geen netwerk."

En zeker niet het netwerk van Ecclestone. "Als je de nummers van Poetin en andere wereldleiders in je telefoon hebt staan, en ze nemen ook op als je belt, dan is dat wel makkelijk. Voorlopig is hij nog niet weg. Hij wekt de indruk dat hij doorgaat tot hij omvalt."