Willem Aantjes: achtervolgd door het verleden
"Aantjes meldde zich in 1944 bij de SS", kopt het Nieuwsblad van het Noorden op 6 november 1978. De kop tekent het begin van het einde van de politieke loopbaan van de bevlogen Willem Aantjes, die vandaag op 92-jarige leeftijd is overleden. De jaren daarvoor stond hij aan de wieg van de nieuwe christelijke partij het CDA.
Bij het grote publiek wordt Aantjes bekend als hij in 1959 Kamerlid wordt voor de Anti-Revolutionaire Partij. Hij voerde het woord over onder meer volkshuisvesting en PTT-zaken.
In die rol staat hij vooral te boek als conservatief. Later komt daar verandering in als hij in de jaren 70 fractieleider wordt: Aantjes wordt steeds progressiever.
In zijn ARP-jaren bedankte hij voor een aantal hoge posten, waaronder die van minister van Volkshuisvesting. Mogelijk vreesde hij dat er feiten boven tafel zouden komen, die hij tot dan toe had verzwegen.
Na de fusie van de ARP met de CHU en de KVP in 1977, wordt de protestant uit de Alblasserwaard de eerste fractieleider van het nieuwe CDA. Aanvankelijk was hij huiverig voor de vorming van die fusiepartij, omdat hij bang was dat het typisch progressief-evangelische ARP-geluid daarin verloren zou gaan.
Op het eerste congres van het CDA hield hij een toespraak, waarin hij met verwijzingen naar teksten uit de Bijbel, schetste hoe het sociale gezicht van de nieuwe partij eruit moest zien. Met deze 'Bergrede' maakte hij veel indruk.
Oorlogsverleden
Kort na zijn aantreden verscheen het artikel in het Nieuwsblad van het Noorden, waarin de ontdekking van historicus Loe de Jong werd geschetst. De Jong onthulde dat Aantjes actief was geweest voor de Waffen-SS en dus in buitenlandse krijgsdienst had gediend.
Aantjes trad af, maar later bleek dat het verhaal niet klopte. In de oorlog werd hij door de Duitsers tewerkgesteld in Duitsland. Daar gaf hij zich op voor de paramilitaire Germaansche SS, naar eigen zeggen omdat hem verteld was dat hij dan met verlof naar Nederland zou mogen.
Toen dat niet bleek te kloppen, weigerde hij dienst te nemen en moest hij voor straf gevangenen bewaken.
Na alle ophef over zijn oorlogsverleden bleef Aantjes actief als kritisch CDA-lid. Hij roerde zich onder meer rond het congres over gedoogsteun van de PVV - waar hij fel tegen was - en schreef regelmatig ingezonden stukken voor kranten.
Daarnaast had hij verscheidene bestuursfuncties. Zo was hij voorzitter van de Kampeerraad en vice-voorzitter van de Raad voor de Volkshuisvesting.
Beeld
In Bleskensgraaf wordt de herinnering aan Aantjes levend gehouden met een beeld in de tuin van het huis waar hij werd geboren. In het Zuid-Hollandse polderdorp voelde hij zich gewaardeerd. Bij de onthulling van het beeld in 2008 zei hij: "Dit betekent dat de verbondenheid die ik mijn hele leven met het volk gehad heb, wederzijds is. Dat vind ik mooi."
