'Doorstroom vluchtelingen loopt gesmeerd in Macedonië'

Het doorsturen van vluchtelingen gaat steeds beter in Macedonië. Dagelijks komen er naar schatting 7000 aan in Gevgelija, een Macedonische grensplaats. Twee weken geleden waren dat er nog 4500 per dag. Toch gaat de opvang en doorstroom veel soepeler dan in september, zegt correspondent Marcel van der Steen.

"Het systeem loopt gesmeerd", zegt Van der Steen, die bij de Macedonische grens is. "Mensen komen aan de Griekse kant aan en krijgen daar wat te eten en drinken. Zij worden daarna in groepjes van 30 à 40 naar de grens gebracht."

Daar worden ze snel doorgelaten, vertelt hij. "Officieel moeten de vluchtelingen worden geregistreerd, maar Macedonië wil ze zo snel mogelijk laten doorreizen. Als er er een trein is, dan kunnen ze meteen verder."

Een maand geleden zag Van der Steen nog dat het een grote chaos was, vooral aan de Griekse kant van de grens. Het veld waar de vluchtelingen zaten was veranderd in een modderpoel. Er waren opstoppingen, lange wachtrijen en nauwelijks voorzieningen. Vluchtelingen waren genoodzaakt er soms dagenlang te verblijven.

Inmiddels zijn er internationale hulporganisaties actief, zoals de UNHCR en het Rode Kruis. Aan de Griekse kant van de grens zou het zonder de hulpverleners allemaal niet lukken. De Griekse overheid laat de vluchtelingenhulp liever over aan hulporganisaties.

Aan de Macedonische kant heeft de kinderorganisatie van de Verenigde Naties zelfs een speeltent gebouwd, met een vaste vloer en een verwarming.

Aan de andere kant van de grens is het druk rond de treinen die de mensen door Macedonië naar de Servische grens vervoeren. Vluchtelingen betalen 25 euro voor een ticket. Een zitplaats is er voor de meesten niet bij, want er moeten duizend mensen in een trein van zeven wagons.

Er komen voortdurend nieuwe vluchtelingen aan op het station. Onder hen is Habib, uit Afghanistan. Hij vertelt dat hij gevlucht is voor de oorlog, de Taliban en Islamitische Staat. Hij reisde door Iran en Turkije, maar daar kon hij niet blijven.

"Ik werkte in Turkije in een bakkerij om de reis te betalen", vertelt Habib. "We hadden geen onderdak, soms moesten we op het strand slapen. Dat kan nu niet meer, het wordt te koud."

Geld

Weinig Afghaanse vluchtelingen hebben genoeg budget om de complete reis te betalen. Zij zijn vaak genoodzaakt hun tocht te onderbreken om extra geld te verdienen.

Syriërs zijn meestal rijker, schrijft de Internationale Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Zij kunnen tickets kopen voor de boten die tussen de Griekse eilanden en het vasteland varen, de bussen die naar de grens rijden. Soms leggen ze 700 euro neer voor een taxi die hen vanuit Athene naar de grens brengt.

Winter

Volgens de IOM komen er de afgelopen dagen steeds meer mensen aan op de Griekse eilanden zoals Kos en Lesbos, en reizen ze ook steeds sneller door naar de grens met Macedonië.

De vluchtelingenstroom zwelt nu nog even flink aan, voordat het ook in landen als Turkije te koud wordt om daar zonder vast onderdak te verblijven. Bovendien wordt de oversteek over zee steeds gevaarlijker als de herfststormen op de Middellandse Zee beginnen.

Maar tot die tijd krijgen veel vluchtelingen dus hun zin. Ze willen zo snel mogelijk naar het noorden en dat wordt nu mogelijk gemaakt, door landen als Macedonië en Servië, die ze helpen. Dat systeem zal ook de komende weken in stand blijven, verwacht Van der Steen.

Nieuw systeem

"Alleen als bijvoorbeeld de grens tussen Kroatië en Hongarije dicht gaat, zullen de vluchtelingen een andere route moeten zoeken", zegt hij. "Dan zullen andere landen een nieuw systeem moeten bedenken."

Van der Steen denkt dat de stroom mensen naar Duitsland en Nederland blijft groeien, zolang het huidige systeem zo gesmeerd loopt.