Hoe Vitesse ten onder ging in koude oorlog van Braga

Vanavond betreedt FC Groningen het fraaie stadion van Sporting Clube de Braga. U kent het wel, het strijdperk tegen het decor van een enorme rotswand. Voor de bouw van het stadion voor het EK van 2004 stond Braga in Nederland niet bekend om de granieten muur, maar eerder om de kiezelharde overtredingen.

Dat heeft van alles te maken met het tweeluik dat Vitesse in 1997 speelde tegen Braga in het kader van de UEFA Cup. Een ontmoeting om nooit te vergeten, zeker niet voor de destijds pas 22-jarige doelman Sander Westerveld.

"We hadden de hele wedstrijd onder controle. Ik heb geen bal op het doel gehad", herinnert Sander Westerveld zich van de heenwedstrijd in Arnhem. Vitesse leidt met 2-0, een comfortabele marge. Ruim genoeg voor trainer Henk ten Cate om routinier Theo Bos een invalbeurt te gunnen. Het is zijn zeventiende Europese duel voor Vitesse, een record.

Westerveld: "En dan valt het licht uit".

Tijdens het onverwachte oponthoud is de sfeer opperbest op Nieuw-Monnikenhuize. De wedstrijd is zo goed als gespeeld, wat kan er nog gebeuren? Ook Westerveld maakt zich geen zorgen: "Wij vroegen aan de scheidsrechter: hoe lang nog? Die zei: 'Twenty seconds'."

Toch had de Spaanse arbiter na de onderbreking een verrassing in petto. "Hij besloot tot een scheidsrechtersbal, terwijl het gewoon óns balbezit was." Even later ligt de bal op de stip, voor de neus van Westerveld. De strafschop wordt benut: 2-1. Vitesse hoef niet meer af te trappen.

Woede

In de return in Braga zou Westerveld wraak nemen op de doelpuntenmaker, de geslepen Kroaat Mladen Karoglan. Maar dat is later. Eerst moet Vitesse de teleurstelling verbijten. Dat gaat moeizaam.

Bij de toch al emotionele trainer Henk ten Cate komt het stoom uit de oren. Niet de onhandige handsbal van verdediger Steve Goossen, maar de arbitrage en de destructieve speelwijze van de tegenstander moeten het ontgelden.

Voorbereid op een koude oorlog landt de selectie van Vitesse eind september in Portugal. Op het vliegveld van Porto wordt de selectie geconfronteerd met een persoonlijk drama.

Wat volgt, maakt grote indruk op de jonge keeper. "Opeens haalde voorzitter Karel Aalbers de trainer uit de bus. Daarna riepen ze Orlando Trustfull. Hem werd verteld dat zijn broer was overleden. Je ziet het gebeuren vanuit de bus. Je ziet hoe hij reageert. Dat heeft zo'n impact op de groep. Zo begon onze uitwedstrijd."

Op 30 september 1997 is de sfeer in het oude stadion van Braga uitgesproken vijandig. Binnen de lijnen is het zo mogelijk nog erger.

"Na dertig seconden spelen we de eerste lange bal op Carlos Fortes. Die verdediger komt met twee benen in op Fortes, op kniehoogte. Hij schopt hem echt de sintelbaan op. Carlos scheurde alles wat hij maar kon scheuren. Hij is nooit meer de oude geweest na die aanslag."

Westerveld is een van de weinigen die de overtreding van Braga-aanvoerder Artur Jorge met eigen ogen heeft gezien. Door een storing blijft de televisiekijker namelijk verstoken van beelden van de beginfase.

"Volgens mij was het gewoon een ingooi en verder spelen. Het past in een complottheorie, dat die eerste vijf minuten in Braga op geen enkele manier zijn uitgezonden."

Oude en nieuwe rekeningen

Als het televisiesignaal terugkeert en het vertrouwde stemgeluid van Kees Jansma een overzicht geeft van de turbulente eerste minuten ("in alle opzichten zeer chaotische taferelen hier"), sprint Westerveld van zijn lijn om een bal te onderscheppen.

Hij ziet dat Mladen Karoglan eerder bij de bal is, de spits die verantwoordelijk was voor de enige treffer in Arnhem en de blessure van Edward Sturing. Westerveld besluit een rekening te vereffenen en haalt door. Later wordt gesproken over een ongelukkige botsing.

Geel voor de doelman. En erger: een strafschop voor de Portugezen. Uitgerekend Artur Jorge meldt zich achter de bal, de slager van Braga.

Later in de wedstrijd - die in de woorden van Jansma geen moment op een wedstrijd leek - benut Jorge nog een tweede strafschop. Verder dan een kopbal tegen de paal van John van den Brom komen de Arnhemmers niet. Wat blijft, is de kater.

Leerschool

Toch is de herinnering aan het tweeluik in september 1997 niet alleen negatief voor Westerveld, die na Vitesse nog onder de lat stond bij onder meer Real Sociedad en Liverpool.

"Meer ervaring kun je eigenlijk niet krijgen", aldus Westerveld. "Je bent gelijk geschoold. Misschien waren het daarom wel de twee belangrijkste wedstrijden uit mijn carrière."